Россияның Маадыры Чалым Чүлдүм-оол Тыва Республиканың шериг комиссариадынга шөлээзиниң үезинде чедип, шеригже келдирткен чуртташтары-биле ужуражырындан аңгыда, шериг комиссариадының ажылдакчылары-биле чугааны чорудуп, келдиртилге-чыылда чериниң оран-савазын көрген.
Шериг комиссариадының чыскаал шөлүнге хууда состав Россияның Маадырынга бедик ат алганы дээш байырын чедирген. Республиканың шериг комиссары Демир-оол Артына Чалым Чүлдүм-оолга хүндүткелдиң болгаш чаагай сеткилдиң демдээ — ак кадакты тывыскан. “Чай-хос чок турза-даа, бистиң шериг комиссариадывыска чедип келгениңер дээш өөрүп четтиргенивисти илередип тур бис. Ада-чурттуң Улуг дайынында коргуш чок чаалажып чораан өгбелеривистиң изин истеп, бодунуң шериг хүлээлгезин маадырлыы-биле күүседип чоруур шериг албанныгларывыска чоргаарланып чоруур бис. Чүнүң-даа мурнунда быжыг кадыкшылды силерге күзедим. Олча-омактыг болуңар».
Шериг комиссариадының офицерлери-биле ужуражылганың соонда хүндүлүг аалчы бодунуң дугайында, чуртташтарының даады салыр айтырыгларының дугайында чугаалап берген. Кандыг ындыг айтырыгларыл дээрге: шериг албанныг кижи өлген таварылгада төлевирлерниң дугайында, “Эрес-дидим чорук дээш” орден-биле шаңнаарының хуусаазының дугайында болгаш өске-даа.
«Май 9-та шаңнал ёзулалының үезинде аалчылар-биле ужуражып чугаалаштым. Дыка хөй генералдар 41-ги армияда, Кызылдың 55115 дугаарлыг шериг кезээнде бистиң шериг албанныгларывыстың дугайында чүгле экини чугаалап, чоргаарланыр болдулар. Бистиң республика чон санының талазы-биле эң-не бичии-даа бол, шериглерге гуманитарлыг дузаны шаа-биле чедирип турар он регионнуң санынче кирип турар.
Шериг комиссариадында ажылдап турарларның аразында тускай шериг операциязынга киржип чораан офицерлер хөй. Оларның чамдыызы-биле мурнуку шугумга эгин-кожа чаалажып турдувус».
Республиканың келдиртилге-чыылда черинге Чалым Сюндюпович шеригже келдирткен оолдарга дараазында чагыг-сөзүн берген: «Бир чыл саадаар эвес, караш кылдыр эрте бээр. Силерниң кол сорулгаңар болза, россий армияның хүрээлеңинге бистиң республикавысты төлептии-биле төлээлээри, быжыг сагылга-чурумнуг болуру, күш белеткелинге кезээде шылгараары, каяа-даа бот-боттарын деткижери болур. Тергиин албанның түңнелдери-биле силер саат чокка ИХЯ, Росгвардия шугумунга ажылды тып алыр силер.
Артыңарда чонуңарны утпайн, эки шериглээш, ээп чанып кээриңерни күзедим».
Бодунуң ээлчээнде Демир-оол Иванович шеригже келдирткен оолдарга эки албан-хүлээлгени эрттирерин күзээн: «Сагылга-чурумнуг болуп, командирлериңер сөзүн дыңнаңар. Айтыышкын берип дужаарының бетинде — чагыртып өөрениңер. Шериг мергежилди чедип алыксазыңарза, бир чыл шериг албан-хүлээлгезин эрттиргениңер соонда, Камгалал яамызының кандыг-даа дээди болгаш ортумак өөредилге черинче мөөрей чок кирип ап болур силер. Төрээн кижилериңерже, иелериңерже долгаарын утпаңар. Чаагай орукту күзедим».
А. ХЕРТЕК белеткээн.
“Шын” №49 2024 чылдың июль 3
