СЕН СЕН, АВАЙ
Хары черже өөмден ырап чоруткаш,
Хайыралыг авам сени сактып кээр мен.
Караңгыда, уйгу келбес дүнелерде
Карактарга көстүп кээр сен, ынак авай.
Төлдериңни доруктуруп өстүрер дээш,
Түрег-човаг – чүнү черле көрбедиң дээр.
Кыштың соогун, чайның изиин тоовайн,
Кылыр иштен чалданмаан сен, авай.
Авам сен дег эриг баарлыг чырык черде
Авалар-ла көвей болгай, ынчалза-даа
Аа сүдүн ээп өскен эң-не эргим
Авыралдыг кижим чүгле сен сен, авай.
/ Юрий ДАВАА.
АВАМ ЧАГЫЫ
Эм-дом аазын амданнанып тоттур эмгеш,
Эргеленип, холдарыңга дыжым ханып,
Кежик-чолум алгап-йөрээн өпей ырың
Кежээден-не даңны атсы дыңнаар чордум.
Ийи-бирлээн эге базым кылажымны,
Изиг күжүм мөөңнепкеш, сенче углап,
Эпчок баскаш, олура дүжүп, ыглай бээр мен,
“Эргим кызым, тоова” – дигеш, каар сен.
Шыдамыыңны, эрес-топтууң улус кайгаан,
Шырайыңда хүлүмзүрүг долбанналган.
Авыралдыг ачамга сен чөленгииш бооп,
Амыдырал кадыр арттын ашчып чордуң.
Борбак өөңге аас-кежик, өөрүшкү
Боттары кээр аалчылар бооп чорду.
Чеди сарыг анайлар дег ажы-төлүң
Чемелевейн, кижи кылдыр өстүрген сен.
“Алдын эвес, арын-нүүрнү үнелеп чор,
Акша эвес, арат-чонуң хүндүле” –дээн
Өртээ турбас сургаал чагыың ачызында
Өскелер дег эктим бедик чурттап чор мен.
/ Чаяна ЧЫКАЙ.
АВАМГА
Иемниң сээң чүрээң адаан
Иштеп алгаш чораанымда
Бодавыже, ынай төлүң
Борбактаажын суйбавышаан,
Өйлеп-өйлеп чассыткылап,
Өпей ырың аяар ырлап,
Төрүттүнер хүнүм санап,
Төлептиг кыс манаан боор сен.
Айың үнүп, хүнден хүнче
Аартап келгеш, эмнелгеге
Эъдиң аарып хонганыңның
Эртенинде чаяап божааш,
Эң-не баштай аа сүдүң
Эмзирбишаан, чажың меңээ
Өртемчейде ынакшылың
Өргүп, йөрээп чыткан боор сен.
Ынчалза-даа, эргим авай,
Ыдык үүле-чаяалганы
Ханым-кежим көрбээн шаанда,
Кайын чедир билир ийик мен.
Ава болур аксым-кежии
Аалдап келзе, ынчан харын
Човалгаңның өртек чогун
Чолум-биле көөр боор мен.
/ Шончалай ОНДАР.
АВАМ ЫНАК ЧЫТТАРЫ
“Англи, француз духилерден
Аваң кандыг чытка ынак?
Аалдап баарда, белек кылдыр
Аппарып бээл, өңнүк” – диген
Орус эжим айтырыынга
Ойнай-сылдай харыыладым.
Авам бажың чугайлаанда,
Алгы-кежин идээлээнде,
Хөмге дүк хап, кидис салгаш,
Хөртезин чыып, оттулганда,
Чыраа кажаа өрүп тургаш,
“Чыдының чаагайын!” – дээр.
Тарак былгап, хоютканда,
Тараа хооруп, соктап тура,
“Таптыын көрем, чыдының” – дээр.
Чөргектиг чаш уйнуунуң
Чөвээн суйбап, чассытканда,
“Хөлчок ынак чыдым бо” – дээр.
Авам ынак чыттары
Аалында шупту бар.
Ынчалза-даа парфюмну
Ырак-чоокче чоруурда,
Сонуургап чаштынгай аан,
Сорунзалыын шилип ал, че.
/ Шончалай МААТЫ-ООЛ.
КУНЧУУМГА
Карак чырыыр дакпыр кызым амыразын,
Катап-катап шайың саар-ла, кунчуум кадай.
Өремелиг сарыг шайың хайынгалак,
Өлчейлиг чаш өртемчейге бодаразын.
Сарыг-шокар өртемчейге салым-чолун
Чарлаттынып көстүп келир шара чаш төл:
“Саарган шайың чеми үнүп бышкалакта,
Чаяаттынып келир мен” деп чижир дижик.
Сарыг шайың саар-ла, саар-ла, кадай,
Сааттыг кызым, чиик-чаагай чиигеп алзын!
/ Лидия ООРЖАК.