2024 чылда Тываның культура адырының база бир кол болуушкуну – “Өскүс-оол. Сырын хаттың тоожузу” мюзиклдиң көрүлдези болур. Мюзиклди декабрь 21-де Тываның В. Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрынга көргүзер.
Республиканың чурттакчылары мюзклди көөр дээш, четтикпейн манап турары билдингир. Чүге дээрге тыва сценага ооң мурнунда ындыг улуг хемчээлдиг мюзиклди ойнап көрбээн. Бо бир дугаар улуг хемчээлдиг көргүзүг болуп турар.
Өскүс-оол – дыка хөй тыва тоолдарның маадыры, назы четпээн элээди оол. Ону Робин Гудка дөмейлеп болур. Чоннуң тоолдарында Өскүс-оолду хөй янзы чуруп көргүскен. Угаанныг, чидиг сөстүг, оптуг-кажар, тывынгыр болгаш ажылгыр-кежээ, кылбас-тутпас чүвези чок. Ооң амыдыралында таваржып турар ужуралдарында кезээде харам, алыксак-чиксек байларны кезеткен, оларга базындырган бөдүүн чонга дузалашкан чоруур. Карачал кижилерниң амыдыралын экижидери-биле бүгү оптуг-кажар аргаларын ажыглап тургаш, Өскүс-оол тиилеп үнүп кээр.
Мюзикл – авторнуң тоолга даянгаш, тургускан база бир хевири. Чорумал кижи хая чарыындан чаа төрүттүнген чаш төлдү душ болуп тып алыр. Ону ол бурган шаңналы кылдыр хүлээп алгаш, өстүрүп каар. Өзүп келген Өскүс-оолга бодунуң ук-төөгүзүн уктап, ада-иезин тып алырын азырап каан соңгу адазы чагыыр. Ол чагыгны күүседир дээш, Өскүс-оол солун ужуралдарлыг аян-чорукче аъттаныптар. Белен чүве кайда боор ийик, кадыг-берге түрегделдерге-даа таваржып, оларны ажып-эртип чорааш, күзээнин тып алыр. Көрүкчүлерни тоолдуң эки төнчүзү өөртүр дээрзи билдинир. Ам бо бүгүнү артистерниң сценага чараш оюн-көргүзүүнден көөр дээш, көрүкчү четтикпейн турар чадавас.
Бо улуг төлевилелди Күжүгет Шойгу аттыг Культурлуг фондунуң болгаш ТР-ниң Культура яамызының деткимчези-биле боттандырып турарын сагындыраал.
Тоолдуң либреттозунуң автору – орус дыл болгаш литература башкызы Вилория Шожукпан.
Тургузукчу-режиссёру – Омскунуң күрүнениң хөгжүм театрының кол режиссёру, “Золотая маска” Национал театр фестивалының дипломантызы.
Композиторлар — ыры башкылары Урана Хомушку биле Роман Чокуров.
Костюмнар чурукчузу – В. Көк-оол аттыг Национал театрның кол чурукчузу Маңнай Хомушку.
Хореограф — Москваның күрүнениң “Русские сезоны” ансамблиниң кол балетмейстери, уран чүүл удуртукчузу Николай Андросов.
Сцена каасталгазы — Мариинск театрының чырык талазы-биле чурукчузу.
Карина МОНГУШ.
Чуруктарны интернеттен алган.
«Шын» №93 2024 чылдың декабрь 4