Үнелиг перец
Кара перец ортаа вектерде аренда азы үндүрүг төлээрде санажыр улуг өртектиг, үнелиг чүүл турган.
Мурнуу Индияга перецти эм оът база чемге амдан киирер холуксаа кылдыр ажыглап турган. А Европа болгаш Америкага ортаа вектерде ол ховар үнүш турган.
«Ханныг» кофе
17 векте Осман империязынга кофе ишкен дээш өлүрүп шаажылаар турган. 1623 чылдан 1640 чылдар үезинде IV султан Мурад империяга шупту наркотиктиг бүдүмелдерни ажыглаарын хоруп каан. Ооң аразында арага, таакпы база кофе кирип турар.
Ооң кадында IV Мурад чаа хоойлузу канчаар күүсеттинип турарын боду хынаар турган: бөдүүн карачал кижи кылдыр кеттинип алгаш, хоорайга селемезин тудуп алгаш, оруунга таварышкан-на “кофеманның” бажын чок кылып турган. Ооң ол “ханныг” походтарының бир чылдагааны — эр улус чыглыр кафелерни узуткаары. Олар мечеть барбайн, кафелерге чыглып алгаш, хоозун шуугап, шүлүктер номчуп, шыдыраа база нарды ойнап хүнзээр турган.