ТЕАТР УРАН ЧҮҮЛҮ
Сцена кырынга чааскаан...
Март 27-ниң хүнүнде Бүгү-делегейниң театр хүнү болуп эрткен. А ийи хонук бурунгаар, март 25-те, Виктор Көк-оол аттыг Тыва Национал хөгжүм-шии театры 86 харлаан. Аңаа тураскаадып чогаадыкчы иштиң кижилери – актерлар аразынга “Чаңгыстың оюну” деп мөөрейни эрттирген. Бүгү делегейниң театр хүнүнде ук мөөрейни түңнеп, тиилекчилерни шаңнап-мактаан. Ол ышкаш тиилекчилерниң оюн-көргүзүүн чонга бараалгаткан.
«Чаңгыстың оюну» мөөрейни алдар-ады бүгү делегейде диңмирээн, кайгамчыктыг уран талантылыг режиссер, Россияның алдарлыг артизи, Тываның улустуң артизи, Моолдуң культуразының алдарлыг ажылдакчызы Алексей Кара-оолович Ооржактың чырык адынга тураскаадып эрттирген. Ол Тываның Национал театрынга хөй чылдар дургузунда кол режиссер болуп ажылдап чораан. Ук мөөрейге ниитизи-биле 16 ажыл киришкен.
Мөөрейни түңнеп, тиилекчилерни илереткеннерге Тываның алдарлыг артизи Орлан Монгуш, Леонид Каң-оол, шүлүкчү, чогаалчы, Тываның культуразының алдарлыг ажылдакчызы Александр Шоюн, А.Б. Чыргал-оол аттыг уран чүүл колледжиниң башкызы Аяна Оюн, Республиканың улусчу чогаадылга төвүнүң директорунуң оралакчызы Виктория Хомушку база өскелер-даа хамааржыр.
“Россияның алдарлыг артизи, Тываның улустуң артизи Алексей Ооржактың чырык адынга тураскааткан “Чаңгыстың оюну” мөөрейниң болуп эрткени бо. Актер кижиге чаңгыстың оюну дээрге чогум чүү чүвел? Ол дээрге актер кижиниң мергежилиниң шыпшык бажы. Шиини сцена кырынга чааскаан, боду боду-биле ойнаары-дыр. Бистиң актерларывыс чежемейниң чай чок-даа болза, театрның чуртталгазы хайнып турар-даа болза, Тыва Национал театрның деңнелин төлептии-биле көргүскен” – деп, жюри даргазы, Тываның алдарлыг артизи, В. Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрының кол режиссеру Сайдаш Монгуш чугаалаан.
“Дебют” деп номинацияга аныяк актриса Чаяна Монгуш төлептиг болган. “Чедиишкин” деп номинацияны Тыва Республиканың алдарлыг артизи Аржаана Стал-оолга тывыскан. Айзаана Чылбак-оол хүлер шаңналдың эдилекчизи болгаш, Новосибирск хоорайже чогаадыкчы аян-чорукче чоруур эргени чаалап алган. Тыва Республиканың улустуң артизи Надежда Наксыл мөңгүн шаңналдың эдилекчизи болуп, Москваже чогаадыкчы аян-чорук-биле шаңнаан. Раволда Монгуш “Чаңгыстың оюну” мөөрейниң тиилекчизи болуп, алдын шаңналга төлептиг болуп, Москва хоорайга чогаадыкчы аян-чорукче чоруур аас-кежиктиг болган.
Ниитизи-биле актерлар шупту көрүкчүлерниң сеткил-хөңнүн көдүрүп, хары угда аңгы-аңгы маадырларны ойнап, профессионал мергежилин көргүскен. Чижээлээрге, Айзаана Чылбак-оолдуң Наталья Кончаловскаяның “Бир ыраажының төөгүзүн” ойнап кааны кайгамчык. Эр-даа, кыс-даа маадырларның рольдарын бир янзы ойнап, ол ышкаш чаш уругнуң ыглаанын бир тускай өттүнүп турары тода көстүп турар.
Бодунуң овур-хевирин бүрүнү-биле чажырыпкаш, ойнап турар ролюнче шымнып кире берген актерларны кижи кайгап ханмас. Надежда Наксыл деп чарлапкан соонда, ооң овур-хевири шуут көзүлбес, сцена кырында ёзулуг-ла Акакий Акакиевич Башмачкин көстүп келген. Актрисаның адын адаваан болза, кымыл ол дээрзин тодарадыры безин берге.
“Чаңгыстың оюну” мөөрей Национал хөгжүм-шии театрының актерларының талантызын, кайы хире мергежилинге бердингенин, чогаадыкчы сайзыралын көргүскен.
Чыжыргана СААЯ.
