Сентябрь 14-те Тываның найысылалы – Кызыл хоорайның 110 харлаан юбилейлиг төрүттүнген хүнүн ооң чурттакчылары, аалчылары калбаа-биле байырлап эрттирген.
Кызылдың төвүнге болгаш хөй кижи чыглыр черлеринге 10.00 шактан тура оюн-тоглаалыг, ыр-шоор куттулуп, янзы-бүрү садыг-делгелгелер чонну хаара тудуп, байырланчыг шинчи киирген. Хөй омак-сөөктүг чонну мөөңнештирген ынак хоорайының төрүттүнген хүнүнде чыылганнарның арын-шырайында өөрүшкү чайнаан уткуп турганнар.
Хоорай хүнүнге тураскааткан кол хемчеглер– чазак-чагырганың кызылчыларга байыр чедириишкиннери болгаш республиканың шылгараңгай чогаадыкчы коллективтери, сураглыг артистериниң байырлыг оюн-көргүзүү Арат шөлүнге болган.
Күчүлүг Улуг-Хемниң эгезин алган төөгүлүг черге 110 чыл бурунгаар тургустунуп, хөгжүп, Хем-Белдири, Белоцарск деп адаттынып, сөөлүнде Кызыл деп атты чоргаар эдилеп арткан хоорайывысты чамдык чон көңгүс аныяк дижир-даа чадавас. Ынчалза-даа бо хүнге чедир ооң сайзыралче тура дүшпейн, хөгжүлделиг эрткен оруу байлак дээрзи билдингир. Ол дугайында төөгүнү Арат шөлүнге кол олуттарны ээлеп, байырлалче чаладып киришкен “Кызылдың хүндүлүг хамаатылары” аттың эдилекчилери, хоочуннар кончуг билир.
Арат шөлүнге байырлалдың кол кезээ доостурга, хүндүлүг хоочуннар Кызылдың мэриязынче чаладып, аяк шайны аартап ора, солун сактыышкыннары-биле үлежип, ам-даа найысылалдың хөгжүлдезинге хамаарыштыр кандыг ажылдарны күштелдирзе эки дээрзин амгы удуртулгазынга сүмелеп, бот-боттарынга өөрүп хөөрежир аргалыг болганнар. Кызылдың төөгүзү-биле тудуш хүндүлүг хоочуннарга эки күзээшкиннерлиг байыр чедириишкиннери-биле юбилейлиг хөрек демдээн Кызылдың мэри кижи бүрүзүнге кадап берген.
Арат шөлүнүң чүк-чүгүнде болгулаан оюн-тоглаалыг байырлыг хемчеглер аразында күскү дүжүт ажаалдазының байлаан делгээн аъш-чем, айыраң-шокар чечектер делгелгелери дыка-ла көрүштүг болган. Ол ышкаш чыылганнарга тус черниң бараан бүдүрүкчүлери, ус-шеверлерниң садыг-делгелгезинден ховар чүүлдерни чыылганнар садып алыр аргалыг болган. Ол-ла шөлге Хөй-ниитиниң кадыкшылга төвүнүң эмчилери күзелдиг улуска долу эмчи шинчилгезин эрттирип турган.
База бир көскү черни хову кухнязы ээлээн. Шериглер “солдаттың кашазын” изии-биле чыылганнарга үлээн. Ону анаа-ла аштаан кижини чемгерер дээш эвес, а херек кырында амгы үеде болуп турар ТШО-да кадыг-бергеге торулбайн, бистиң дайынчыларывыс маадырлыы-биле төрээн чуртун камгалап турарын сагындырганы-дыр. Экер-эрес бистиң дайынчыларывысты деткип, болдунар дузаны чедирип, шупту бир демниг дайзынга удур туржур ужурлуг бис деп чыылганнар чугаалажып тараан.
– Байырлалдың төнчү кезээ, кежээки шакта Арат шөлүнге– тыва эстраданың билдингир ыраажыларының солун оюн-тоглаазы, концерт-биле доозулган. Чеже-даа суггур чаъстыг кежээ болган болза, Арат шөлүнге чон хөй чыглып, ынак хоорайының 110 харлаанын уттундурбас кылдыр демдеглээн.
Сорунза МОНГУШ.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
“Шын” №71 2024 чылдың сентябрь 18
