Таңды тайгазының Чумуртукка ийи аңчы аңнап чорааннар. Өл мыйыс үези. Калчан-Ыдык деп бедикке аң көктээр черге келгеннер. Чүвеге-даа таварышпааннар. Ийи аңчы базыпканнар. Аң изи, кодан инектер изи дег, хөй болган.
Бир аңчы аңнар изин истеп чоруй, Калчан-Ыдык кырынга үнүп келген. Кезек шөлде улуг-биче аңнар дээрге оймак шөл долган, кодан инектер дег, сырлы берген турганнар.
Ашак аңнарның бирээзинче боозун шыгаай берген. Боо мажызын баскалак чорда:
– Ой, сокса! Ол канчаарың ол, хөй уруг-дарыглыг кижи, канчап бардың? Ак сүттүг, чаш төлдүг чүве атпайн чор! – дээн соонда, көгере берген чаштыг, улгады бергей кадай кижи бо кылаштап келген.
Ашак корга хона бергеш, боозунуң тонаан бадырып алган.
Кадай тургаш:
– Эртен сеңээ мен чаңгыс карактыг согур бугам бээр мен. Моон соңгаар ак сүттүг кыс чүве өлүрбейн чор. Хөй ажы-төлдүг кижи амытан бүрүзүн кээргеп, камгалап чору, херектигде чиирин чип чору – дээш, ол кадай чиде хона берген.
Ашак оон ыңай аңнаар-даа чүве чок, одаанга чедип келген.
Даң хаяазында, эртенги одарда, улуг ыравайн чорда, ашактың баарынга улуг сыын көстүп келген. Ужургаш көөрге, шынап-ла, бир караа согур, он ийи адыр мыйыстыг улуг сыын болган.
Оон бээр-ле ол аңчы ак сүттүг аң, кыс чүвеге хол дегбестей берген.
/ “Тыва улустуң бурун чугаалары” деп номдан алган.
“Шын” №76 2024 чылдың октябрь 5