Кандыг-даа кижиниң чуртталгазында дагдыныкчы ада-иези, башкызы дег чугула черни ээлеп турар. Бодум хуумда дагдыныкчылыг кижини аас-кежиктиг деп санаар мен. Дагдыныкчының үнезин, эрге-чагыргазын бедидер дээш, Тыва Республиканың Чазааның чанында Назы четпээннер болгаш оларның эргелерин камгалаар талазы-биле албан чери 2023 чылдан тура «Тергиин хөй-ниитижи дагдыныкчы» деп мөөрейни Тыва Республиканың күрүне программазының деткимчези-биле эрттирип эгелээн.
Ниитизи-биле республикада 356 хөй-ниитижи дагдыныкчы 400 ажы-төлдү хаара тудуп ажылдап турар. Эрткен неделяда чылдың-на болуп турар «Тергиин хөй-ниитижи дагдыныкчы» мөөрейниң түңнелдерин үндүрген хемчег Кызыл хоорайга болуп эрткен. Дагдыныкчыларның аразында муниципалдар, яамылар специалистери, депутаттар, спортчу тренерлер, эрге-хоойлу болгаш хөй-ниити организацияларының төлээлери дээш аңгы-аңгы адырларның ажылдакчылары бар.
Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызының хүлээлгезин күүседип турар Алексей Сазан-оолдуң удуртулгазы-биле жюри кежигүннери тиилекчилерни тодаратканнар.
Мөөрейниң киржикчилери дагдыныкчы чорукка хамаарылгазын, өг-бүлезин болгаш чуртталгада кыйгырыын таныштырган. Олар оон ыңай өөреникчилери-биле кады ажылдажылгазының дугайында таныштырып, баш бурунгаар белеткээн видео-роликти көргүскен.
Мөөрейниң эң-не сонуурганчыг кезээ болза "Талантыларның калейдоскову" – дагдыныкчы биле өөреникчи кады кандыг-ла-бир солун чогаадыкчы оюн-тоглааны күүсеткен. Кады ырлажып, самнап дээш кандыг-даа салым-чаяанныглар бар болган.
Мөөрейниң тиилекчизи Юлия Хомушку-биле чугаалашкаш, канчап дагдыныкчы болу бергениниң база чедиишкиннериниң дугайында айтырдым.
Юлия Хомушку Таңды кожууннуң Дүрген сумузунда 2005 чылдан тура чурттап чоруур. Ол ийи кыстыг. Амгы үеде Таңды кожууннуң культура эргелелиниң удуртукчузу.
«Мөөрейге 2024 чылдың сентябрь айда киржип эгеледим. Ол-ла айның 8-те назы четпээн 16 харлыг оолду хүлээнгеш, ооң дагдыныкчызы апардым. Дагдыныкчы болуру солун-даа, берге-даа үүле чорду. Чүге дээрге көңгүс өске сонуургалдыг кижини бодунга чаңчыктырып, ижиктирип, ооң сонуургалдарын өөренип көрүп, хөй үени кады эрттирип, эки чүүлдерже углап-баштаарынга эвээш эвес үе болгаш арга-дуржулга херек болур чорду.
Мээң өөреникчим Айдаш Сарыглар ам 17 харлыг. 2024 чылда 9-ку классты доосту. Назы четпээннер комиссиязының шиитпири-биле мээң өөреникчим кылдыр бүрүткеттинген соонда, Айдаш-биле чугаалашкаш, Бай-Хаак ортумак школазының кежээки школазынче бижидип алдывыс. Неделя хире болганда Таңды кожууннуң Чонну ажылга хаара тудар төвүн таварыштыр билдириишкин киирип тургаш, «Ажылга кирер» деп программазынга кириштивис. Каш хонганда Кызыл хоорайның тудуг техникумунче кирери-биле документилеривис дужаапкаш, техникумнуң информастыг моделирование салбырынче кире берди. Ол чедиишкинивиске аажок өөрээш, улам-дам тура-соруувус кирип, оон-даа эки чүүлдерни чедип алыр бис деп шиитпирни үндүрдүвүс. Айдаш 1 дугаар сессиязын дужаап алырга, аныяктар клувунче киирип алдым. Аңаа гитарага ойнап, танцылап, ойнап-хөглеп турар апарган. Оон база бир ай эрткенде Айдашты культура эргелелинге завхоз кылдыр ажылдадып алдым. Оон бээр 1 чыл болду. Айдаштың чуртталгаже көрүжү, ажыл-ишке хамаарылгазы эки талаже өскерилген. Культураның аныяктары-биле спартакиадага киржип, шаңнал бижиктерни, медальдарны ап турду. Айдаш ыры-хөгжүмге, уран чүүлге сонуургалдыг, гитарага ойнаарынга ынак. Ол өг-бүлезиниң дун оглу, дуңмазы Арслан 7-ги класста өөренип турар. Авазы 45 харлыг.
Өөреникчим-биле кады мындыг улуг мөөрейге киришкенивис эки болган. Айдаштың тура-соруун көдүрер дээш, ооң чуртталгаже көрүжү делгемчиир деп идегел-биле Кызылга болган мөөрейге кириштим. Мээң тиилелгем дээрге-ле хүлээнген өөреникчимниң амыдыралче көрүжү өскерлип, чуртталгаже шын сорулганы салыры болур.
Мөөрейге киришкен дагдыныкчылар шупту тиилекчилер-дир. Олар дидим чүректиг болгаш эриг баарлыг кижилер-дир. Бир кижини хүлээнгеш, ооң салым-чолунга буян чедирери амыр эвес үүле» – деп, Юлия Хомушку чугаалады.
Бүгү шылгалдаларның түңнелинде бирги черни болгаш «Тергиин хөй-ниитижи дагдыныкчы-2025» деп атты Таңды кожуун чагыргазының культура эргелелиниң даргазы Юлия Хомушку алган. Ийиги черге Ак-Довурактың даг техникумунуң директорунуң чөвүлекчизи Шеңне Ховалыг болган. Үшкү черни республиканың Улусчу чогаадылга болгаш дыштанылга төвүнүң директорунуң оралакчызының хүлээлгезин күүседип турар Чойган Дадар биле Өвүр кожуун чагырыкчызының социал политика талазы-биле оралакчызы Чодураа Шойдан үлешкеннер. Тиилекчилерге хүндүлел бижиктер болгаш акша шаңналдарын тывыскан.
Айдың ОНДАР.
Чурукту интернеттен хоолгалаан.
“Шын” №48 2025 чылдың декабрь 11
