Тываның күрүне университединиң филология факультединде Литературлуг музейниң ажыттынганындан бээр 10 чыл болган байырлалын демдеглеп эрттирген.
Литературлуг музей ажыдар дугайында бодал шагда-ла төрүттүнүп, чогаалчыларның болгаш чогаал шинчилекчилериниң изиг күзели турган. Ук бодал 2012 чылда Литературлуг музейниң эргелекчизи, билдингир шүлүкчү, очулдурукчу, Тываның улустуң чогаалчызы, РФ-тиң Чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү Мария Күжүгеттиң эгелекчи саналы-биле быжып, дыл факультединиң башкыларының демниг ажылдажыышкынының ачызында боттанып келген.
Байырлалды филология факультединиң доозукчузу, Тываның улустуң хөөмейжизи, Тыва Республиканың алдарлыг артизи Андрей Монгуш байыр чедирбишаан, сыгыт-хөөмейи-биле ажыткан. Ол ышкаш университеттиң эртем ажылдарының талазы-биле проректору, филология эртемнериниң кандидады, доцент Евгений Монгуш Литературлуг музейниң тыва дылды болгаш литератураны нептередир болгаш хөгжүдер талазы-биле үре-түңнелдиг ажылын онзалап демдеглээн.
Литературлуг музейниң эргелекчизи Мария Күжүгет ооң тургустунуп келген төөгүзүн болгаш ажыл-ижин келгеннерге таныштырган. Ук музей Тываның күрүне университединде “Азия төвүнүң чоннарының бойдузу, төөгүзү болгаш материалдыг культуразы” музейниң салбыры болур. Онзагай чүве чүл дээрге, Литературлуг музей Тывада кара чаңгыс музей болуп турар. Ында чогаалчыларның болгаш чогаал каттыжыышкыннарының архивинден документилер, бижимелдер, чуруп көргүскен материалдар, автографтар, ховар дээн чуруктар, тураскаалдыг чүүлдер, аас чогаалдың, чогаалчыларның чуртталгазы болгаш чогаадыкчы чоруу-биле харылзаалыг үн бижидилгелери дээш чүнү чок дээр. Оларның аразында С.К. Тока, С.Б. Пюрбю, С.А. Сарыг-оол, В.Ш. Көк-оол, К.К. Кудажы, А.А. Даржай, Н. Куулар, С. Козлова, Г. Принцева дээш оон-даа өскелер бар. Ниитизи-биле 1500 ажыг шыгжамырлар бар. Музейниң фондузунда Тыва Арат Республика үезинде үнген, амгы үеде номнар тураскаалы апарган номнар, сеткүүлдер чыындызының бары кончуг үнелиг деп санаттынып турар. Ол ышкаш ук музей эртем-шинчилел ажылдары кылырынга база ужур-дузалыг. Чогаалчыларның, шүлүкчүлерниң амыдырал-чуртталгазы, чогаадыкчы ажыл-ижи-биле сырый харылзаалыг экспонаттарны белеткеп, бичиилеп чыып турар.
Чүгле төөгүлүг чүүлдерни чыыр эвес, музей бодунуң ханаларында аныяк чогаалчыларны белеткеп, өстүрүп, келир үениң салгалын тургузуп чоруп олурар. Мария Күжүгет филология факультединиң студентилерин, ооң доозукчуларын, күзелдиг аныяктарны эвилелдеп, бодунуң арга-дуржулгазын дамчыдып, лекциялыг кичээлдерни чорудуп, янзы-бүрү мөөрейлерге “Сорунза” чечен-чогаал каттыжыышкынының кежигүннерин киириштирип, уштап-баштап, чечен чогаалдың, уран чүүлдүң сураглыг кижилери-биле ужуражылгаларны удаа-дараа эрттирип, улуг ажылды кылып чорудуп турар. Ооң ажыл-ижиниң түңнелдери бо хүннерде көстүп келген. Национал школа хөгжүдер институттуң эртем талазы-биле секретары, филология эртемнериниң кандидады Алимаа Херел “Сорунзаның” ажыл-ижин таныштырбышаан, 4 кижи Тываның чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү апарганын онзалап демдеглээн.
Ол ышкаш чоокта чаа болуп эрткен чогаалчы Антон Үержааның 65 харлаанынга тураскаадып студентилер аразынга эрттирген уран номчулга болгаш “Литературлуг музейниң келир үези” деп чогаадыглар мөөрейлериниң тиилекчилерин база шаңнап-мактаан.
Музейниң баштайгы байырлалынга Тываның гуманитарлыг болгаш тускай шинчилелдер институдунуң, Национал школа хөгжүдер институттуң, Алдан-Маадыр аттыг Национал музейниң, “Тывамедиагрупп” парлалга бажыңының, Тыва үндезин культура төвүнүң төлээлери, филология факультединиң доозукчулары, чогаалчылар, шүлүкчүлер, журналистер база өске-даа келген аалчылар боттарының амы-хуузунда сактыышкыннарын чугаалап, музейниң келир үеде хөгжүлдезинге болгаш ооң эргелекчизиниң ажыл-ижинге чогаадыкчы чедиишкиннерни күзеп, байырны чедирген.
Чыжыргана Саая
