Улуг-Хем кожуунда 2019 чылдың январь 1-ден тура 2024 чылга чедир Россияның Президентизи Владимир Путинниң эгелээни “Кадык камгалалы” национал төлевилелдиң 7 аңгы угланыышкыны боттанган. Оларга “Баштайгы эмчи-санитарлыг дузаны хөгжүдери”, “Чүрек-дамыр аарыглары-биле демисел”, “Онкологтуг аарыглар-биле демисел”, “Кадрлар хандырылгазы”, “Бичии уругларның кадык камгалалын хөгжүдер программа”, “Даштыыртан эмчи дузазын киирери”, “Чурагайлыг хевир” хамааржыр.
“Баштайгы эмчи-санитарлыг дузаны хөгжүдери” деп төлевилел-биле ооң мурнунда Арыг-Бажы, Эйлиг-Хем, Иштии-Хем, Арыскан, Чодураа суурларга фельдшер-акушер пунктуларының чаа оран-савалары туттунган. Ол ышкаш дүрген эмчи дузазының машиназын, мобильдиг фельдшер-акушер пунктузун, эмчилерниң ажылынга чугула херек янзы-бүрү дериг-херекселдерни, ооң иштинде УЗИ аппарадын, ФАП-тарга ЭКГ аппараттарын, рентген, флюорография аппараттарын, маммографты, мобильдиг эндоскоп комплекизин, Холтер ЭКГ-зин, спирографты, кезиишкин кылыр столду, чырыкты болгаш оон-даа өске херекселдерни алган. Бо бүгү дериг-херекселдиң ачызында кожууннуң чурттакчы чону хөй-ле эмчи шинчилгелерин чер-чуртундан ыравайн, аңаа-ла эртип алыр аргалыг болганнар.
Кожуунда уругларның соматика салбырынга капитал септелгени кылган. 2023 чылда Тыва Республикада эң-не эки дуржулга дээш “Кадыкшыл албаны” брендбукту киирген.
2022 чылдың июнь айда Хайыракан болгаш Арыг-Үзүү суурларга 2 чаа эмчи амбулаториязының тудуун эгелээн. Оларның бирээзин ол-ла чылын декабрь 29-та, өскезин 2023 чылдың январь 13-те ажыглалче киирген. Ол-ла чылдың бирги кварталында чаа автомобильдерни болгаш медицина дериг-херекселдерин, ооң иштинде кезиишкин кылыр электрилиг бижек, УЗИ аппарады база оон-даа өске херекселдерни алган.
2024 чылда “Кадык камгалалы” национал төлевилел-биле Ийи-Тал суурга фельдшер-акушер пунктузун, Торгалыгга эмчи амбулаториязының тудуун эгелээр сорулга салдынган. Ол суур черниң чурттакчы чонунга эмчи дузазын экижидер, амы-тынындан чарлыр чорукту эвээжедир база чурттаар назынын узадыр.
“Улуг-Хем кожууннуң кожууннар аразының медицина төвү элээн сайзырай бергенин көрүп тур бис. Суурларда фельдшер-акушер пунктуларының туттунуп турары база тергиин эки-дир. Чонга эмчи дузазын чедирери чылдан чылче экижип олурары өөрүнчүг-дүр. Бистиң кожууннуң эмчилеринге өөрүп четтиргеним илереттим. Чаңгыс чер чурттугларымга быжыг кадыкшылды күзээр-дир мен” – деп, Шагаан-Арыг хоорайның чурттакчызы Айлана Монгуш чугаалаан.
Медицина төвүнүң херээженнер аарыгларының консультациязында Овертон 62000 феталдыг монитор база “Кадык камгалалы” национал төлевилелдиң бирги звенозун чаартыр программа-биле келген.
Ук дериг-херексел сааттыг херээжен кижиниң болгаш ооң иштинде төлүнүң байдалын көргүзер. Ол уруг савазында төлдүң чүрээниң согуун, кайы хире шимчеп турарын, уруг савазының чыырлып турарын хайгаарап, кандыг-даа аарыгларны тодарадыптар.
Аппарат кончуг ажыктыг болгаш эки ажылдап турар дээрзин улуг эмчиниң ие болгаш чаштың байдалын харыылаар талазы-биле оралакчызы Чойгана Күдерек чугаалаан.
Чыжыргана СААЯ.
Чуруктарны интернет четкизинден алган.
“Шын” №18 2024 чылдың март 9
