Октябрь 31-ден ноябрь 2-ге чедир Кызылга республиканың театр бөлүктериниң аразынга фестиваль-мөөрей болуп эртер. Аңаа 20 ажыг бөлүктер улуг-биче көрүкчүге шиилерин бараалгадыр деп эрттирикчи — Республиканың улусчу чогаадылга болгаш дыштанылга төвү дыңнадып турар. Шиилер мөөрейин Россияда чарлаттынган Өг-бүле чылынга тураскаадып эрттирер.
Тываның театр бөлүктериниң аразынга «Уран чүүлдүң күзүңгүзү» деп адаттынган мөөрейни 2011 чылдан эгелеп эрттирип эгелээн. Ийи чыл болгаш болуп турар хемчег улуг улустуң бот-тывынгыр, бичии уругларның болгаш муниципалдыг театрларның чогаадыкчы мергежилин бедидеринче, театр жанрының кожууннарда сайзыралынче болгаш бот-тывынгыр театр бөлүктериниң репертуарын байлакшыдарынче угланган. Мөөрей бүрүзү бир-ле тускай темага тураскааттынган эртип турар. Чижээ, 2019 чылда фестивальдың темазы — Россияга чарлаттынган театр чылы, 2021 чылда – ТАР-ның 100 чыл ою.
Бо чылын улуг улустуң, бичии уругларның болгаш муниципалдыг театрлар көрүкчүге ада-ие, акы-дуңма, өг-бүле харылзааларының дугайында шиилерни көргүзер. Октябрь 31-де Тываның күрүнениң ойнаар-кыстар театрынга бичии көрүкчү орус болгаш тыва дылга чеди тоолду көөр аргалыг болур. Сценага Каа-Хем, Улуг-Хем, Чеди-Хөл, Сүт-Хөл, Бай-Тайга, Чаа-Хөл болгаш Барыын-Хемчиктен чалыы артистер ойнаар.
«Ынакшыл болгаш килең дугайында ыры», «Амыдыралдың эскиттери, азы ховунуң Хамнаарактары», «Сес үүлгедиг» дээн драмалардан аңгыда, комедия болгаш мелодрамаларны ноябрь 1-де Улусчу чогаадылга бажыңынга улуг улустуң бот-тывынгыр театр бөлүктери көргүзер. А ноябрь 2-де база-ла чогаадылга бажыңынга Мөңгүн-Тайганың, Чадаананың, Өвүрнүң, Таңдының, Эрзинниң, Кызыл кожууннуң, Сүт-Хөлдүң улуг дуржулгалыг, тускайлаттынган муниципалдыг театрлары драмаларны, комедияларны болгаш мюзиклди көрүкчүге сонуургадыр. Шиилерни 14 хардан 22 харга чедир көрүкчүлер «Пушкин картазы» деп программа-биле халас көөр аргалыг.
«Уран чүүлдүң күзүңгүзү» фестиваль-мөөрей кожууннарда бот-тывынгыр театр артистериниң актёржу мергежилин бедидеринден, салым-чаяанын болгаш иштики чараш делегейин илередиринден аңгыда, улуг-биче көрүкчүге тыва аас чогаалдың байлаан таныштырып, дириг театр оюнунуң сүүзүнүн дамчыдып, шииниң ханы утказын бодап, кижиниң амыдыралының аңгы-аңгы талаларын сайгарарынга идиг берип турар.
/ Виктория АЙМАА, Республиканын улусчу чогаадылга болгаш дыштанылга төвүнүң килдис даргазы.
“Шын” №80 2024 чылдың октябрь 19
