Октябрь 5 — Башкы хүнү
Дижитмаа Дүпчүр-ооловна Хомушку – дуржулгалыг дагдыныкчы, күш-ажылдың хоочуну, Тыва Республиканың болгаш Россия Федерациязының ниити өөредилгезиниң хүндүлүг ажылдакчызы, Ак-Довурак хоорайның хүндүлүг хамаатызы, хоорайның чагырга чериниң өөредилге эргелелинде школа назыны четпээн уруглар килдизинде методист башкы.
Ол 1959 чылдың март 22-де Бай-Тайганың Кызыл-Даг сумузунуң болгаш кожууннуң эки ажылдыг малчыннары — Дүпчүр-оол Карымаевич биле Бичииней Матпааевна Хомушкуларның өг-бүлезиниң эрге-чассыг уруу болуп төрүттүнген. Бай-Тайганың база бир эртинези – өгбелерниң салгалдарга арттырып бергени езу-чаңчылдарының, ужурларының сагылдазы. Төрел-аймааның, чер-чуртунуң дугайында сагыш човаашкын, улугну улуг, бичиини бичии деп хүндүлеп билири, шынчызы болгаш биче сеткилдии. Ол бүгүге уругларны кара чажындан тура өөредир. Чаш уруг дээрге тыва кижиге эртине-ле болгай. Бичии Дижитмаа чоннуң ындыг буянныг ужурларынга кижизиттинген.
Бөгүн ооң башкы ажыл-чорудулгазының стажы — 44 чыл.
1977 чылда ол Кызыл-Даг ортумак школазын доозупканда, келир өйде кандыг мергежилди шилип алырының дугайында шиитпир хүлээп алдынган турган. 1979 чылда Кызылдың башкы училищезинче кирип алгаш, ону доозупкаш, Тээлиниң школа назыны четпээн уруглар албан черинге ажылдай берген. Күш-ажылчы намдарын ол Тээли суурнуң «Аян» уруглар садынга кижизидикчи башкылап эгелээн. 1992 чылда Ак-Довурак хоорайның “Теремок” уруглар садының директорунга томуйлаткан. 2016 чылда Ак-Довурак хоорайның чагырга чериниң өөредилге эргелелинде школа назыны четпээн уруглар килдизинче шилчиттиргеш, бо хүннерге чедир ында методист башкы кылдыр ажылдап чоруур.
Ооң күжениишкининиң ачызында Ак-Довурак хоорайның “Теремок” уруглар садында чаңгыс үзелдиглерниң чаш уругларга ынак, онаанган мергежилинге бердинген найыралдыг коллектив тургустунган. Бо коллективтиң 15 педагог-башкызының дөртү Тыва Республиканың “Чылдың кижизидикчи башкызы” деп атка төлептиг болган. Ооң ат-сураа бүдүн республикага билдингир. 2013 чылда бо уруглар сады “Россияның 100 эң дээре школа назыны четпээн уруглар албан черлериниң” санынче кирген.
Дижитмаа Дүпчүр-ооловна Ак-Довурак хоорайның амыдыралынга идепкейлиг киржилгелиг: методиктиг чөвүлел хуралдарга илеткелдерни кылып, башкылар хуралдарынга бодунуң арга-дуржулгазы-биле үлежип турар.
Ажылдап келгени 44 чылдың дургузунда ол бодун билиг-билдилиг специалист кылдыр көргүскен. Кады ажылдап турары эш-өөрүнүң, уругларның ада-иелериниң ортузунда ат-алдарлыг, улуг хүндүткелдиг. Оларның дөгерези ооң дугайында чүгле чымчак, чылыг, чырык сөстерни чугаалаарлар.
Дижитмаа Дүпчүр-ооловнаның дугайында хөй чүүлдерни чугаалап, бижип болур, а эң-не кол чүүл – ол биче сеткилдиг, сагыш човаачал кижи. Мөзү-бүдүштүң мындыг талалары өске чаяалгалар-биле каттыжып келгеш, ховар эртинени бодарадыр-дыр. Шынап-ла, Дижитмаа Дүпчүр-ооловна Хомушку дээрге улус өөредилгезиниң ховар эртинези-дир.
Айдыс ХЕРТЕК,
өөредилге эргелелиниң методизи.
Ак-Довурак хоорай.
«Шын» №75 2023 чылдың октябрь 4
