2025 чылдың август 19-та РФ-тиң Тыва Республика талазы-биле иштики херектер сайыды Юрий Завьялов-биле парлалга конференциязы болуп эрткен. Аңаа «Тува24», «Тыва» КТРК, «108» телеканалдарның болгаш өске-даа редакцияларның корреспондентилери киришкен.
Хемчегниң эгезинде ук албан-дужаалга 2025 чылдың июль 1-де томуйлаткан Юрий Завьялов ажыл-агыйжы илеткелди кылды.
«Чоокта чаа харыысалгалыг албан-дужаалды хүлээнгеш, дарый шиитпирлээр ужурлуг айтырыгларны өөренип чоруп тур мен. Яамының ажыл-чорудулгазын болгаш берге айтырыгларын сайгарып, силерниң-биле кады ажылдажылганы чорудар сорулга-биле бо парлалга конференциязын организастадывыс.
Массалыг информация чепсектери эрге-чагырганың дөрткү кезээ дээрзи кымга-даа чажыт эвес. Силерниң чонга медээлерни канчаар чедирериңерден бүгү чүүл хамааржыр. Регионнуң иштики херектер органнарының ажыл-чорудулгазында бергедээшкиннер хөй, ону билгеш, силерниң-биле кады байдалды экижидиксеп тур бис. Эки үре-түңнелдер дээш силерниң-биле үр хуусаа дургузунда кады ажылдажылгага болгаш чөптүг шүгүмчүлелге белен бис. ИХЯ-га хамааржыр кижилерден интервью алырда, баштай ИХЯ-ның парлалга албаны-биле харылзажырын дилээр-дир мен. Чамдык таварылгаларда хөлү эрткенде келген медээлер кандыг-ла-бир кем-херек үүлгедиишкинин истээринге дуза болбас. Бүзүреңер, силерден чажырар чүүлүвүс чок, яамының ажыл-чорудулгазын объективтиг чырыдып бээриңерни улуу-биле диледим. ИХЯ-ның ажыл-чорудулгазының чүгле багай талаларын эвес, а эки чүүлдерин база чырыдарын диледим.
Ниитизи-биле кем-херек үүлгедиишкини 4,2 катап эвээжээн. Кем-херек үүлгедиишкиннериниң ниити саны эвээжээн-даа болза, аар кем-херек үүлгедиишкиннериниң саны өскен, ооң иштинде өлүрүүшкүннер 59,4 хуу. Оон аңгыда экстремалдыг хевирниң кем-херек үүлгедиишкиннери, хулиганнаар чорук (0-дан 2 чедир), 10,1 хуу, хоойлуга удур ыяш кезер чорук 10 хуу өскен. Коррупцияга хамаарышкан кем-херек үүлгедиишкиннериниң саны 44,4 хуу эвээжээн, а экономиктиг кем-херек үүлгедиишкиннериниң саны 22,8 хуу чедир эвээжээн.
Хөй-ниити черлеринге кем-херек үүлгедиишкиннериниң эвээжээни 10 хуу чедир, ооң иштинде кудумчуга 11,4 хуу чедир эвээжээн.
Ниитизи-биле 1693 кем-херек үүлгеткен кижилерни тодараткан. Оларның 520-зин ооң мурнунда шииттирген кижилер кылган.
Орук озал-ондактары чидиг айтырыг-дыр. Бо чылдың баштайгы 7 айында орук озал-ондактарының саны 42,6 хуу өскен. 66 орук озал-ондаа эзирик чолаачының хайы-биле болган. Ооң түңнелинде 24 кижи өлген, 101 хамааты кемдээн.
Муң ажыг чолаачыларны, эзирик машина мунуп чораан дээш, тудуп хоругдаан. Катап-катап эзирик байдалга машина башкарып чораанының 197 кем-херек үүлгедиишкиннери илереттинген. 151 кеземче херээн оттурган.
2025 чылдың чүгле 7 айында үш муң ажыг (3078) автотранспортту аңгы-аңгы чылдагааннарның уржуу-биле торгаал шөлдеринге тургускан. Ниитизи-биле 32 млн 520 муң рубль өртектиг 67 техниканы хавырган.
IT технологиялар ажыглап тургаш кылган кем-херек үүлгедиишкиннерин болдурбас ажылдың үре-түңнелин бедидери негеттинип турар. Ындыг кем-херек үүлгедиишкиннериниң саны 7,5% өскен. Аңаа хамаарыштыр профилактиктиг ажылдар доктаамал чоруп турар. Республиканың 201 муң ажыг хамаатылары-биле чугаа чоруттунган.
Мурнады көөр айтырыгларга арагалаашкын болгаш араганы бүдүү чажырып садар чорук база хамааржып турар деп чүвени билдим. Ниитизи-биле 819 кем-херек үүлгедиглерин чолаачылар эзирик байдалга тургаш кылган болду.
Арагага удур хоойлужудулгага даянгаш, кем-херек үүлгедикчилеринге хамаарыштыр дөрт кеземче херээн оттурган. 247 административтиг протоколдарны тургускан. Ниитизи-биле 24 муң ажыг литр араганы хавырган. Бо ажылдың түңнел ужур-дузазы шоолуг эвес. Бо ажылга хамаарылганы яамы эде көөр.
База бир чугула угланыышкын – хоойлуга удур наркотиктиг бүдүмелдер садып-саарар чорук. 299 кем-херек үүлгедиишкиннери илереттинген. Оларның 113-ү садыглаашкын-биле холбаалыг. Ниитизи-биле 35 кил ажыг наркотиктиг бүдүмелдерни хавырган.
Наркотиктиг бүдүмелдерни үндүр сөөртүп турар улусту тудуп, ол чорукту болдурбас дээш, чогуур хемчеглерни кылып чорудуп турар. Берге айтырыг – назы четпээннерниң наркотиктерни ажыглап турары, а бо дээрге айыыл-халап-тыр.
Мээң сорулгам – чоннуң ИХЯ системазынга бүзүрелин дедир эгидип алыры» – дээш, илеткелин доосту.
Ооң соонда журналистерниң салган айтырыгларынга Юрий Завьялов долу болгаш чедимчелиг харыыларны берген. Хөй кезиинде бүдүү арага садыглажыышкынынга болгаш арагалаашкынга хамаарышкан айтырыгларны журналистер көдүрген.
РФ-тиң ТР талазы-биле ИХЯ-зы ажыл-ижиниң дугайында чонга чедимчелиг дыңнадып, чидиг айтырыгларны массалыг информация чепсектери-биле кады ажылдаарынга беленин көргүскен.
ИХЯ-биле кады ажылдажылгазы дээш элээн каш журналистерге сайыт өөрүп четтиргенин илереткен. «Тува 24» телеканалдың, «Тыва» ГТРК-ның, «Авторадио» радионуң база «Твой Информ» солуннуң ажылдакчыларының ажылын демдеглээш, өөрүп четтириишкинниң бижиктерин тывыскан.
Айдың ОНДАР.
Чуруктарны ТМГ-ден алган.
2025 чылдың август 21 “Шын” №32
