Бо чылдың май айның сөөлгү хүннеринде Россия Федерациязының Президентизиниң Сибирь федералдыг округта бүрүн эргелиг төлээзи Анатолий Серышев 2025–2026 чылдарда кышкы одалга сезонунга белеткел дугайында хуралды эрттирген. Эрткен одалга сезонун канчаар эрткенин сайгарып, келир одалга сезонунга шыңгыы белеткелди чорудар талазы-биле чугааны чоруткан.
Сибирь федералдыг округта чылыг четкилериниң 38 хуузу эргилээнин Анатолий Серышев демдеглеп, чаа одалга сезонунга белеткел үезинде эрткен кышкы одалга сезонунда чедер-четпестерни кичээнгейге алырын сүмелээн. Чылыг четкилериниң байдалы Алтай болгаш Тыва республикаларда, Кемерово биле Томск областарда дыка эргилээнин демдеглеп, 2025–2026 чылдарда одалга сезонунга белеткел үезинде оларны чаартыры-биле, болдунар-ла ажылдарны чорударын сүмелээн.
Тывага 2025–2026 чылдарның одалга сезонунга белеткелди чорудуп тура, ниитизи-биле 1000 ажыг хемчегни одалга-энергетика болгаш чуртталга-коммунал адырларының бүдүрүлгелери ап чорудар ужурлуг.
Одалга-энергетика яамызының медээлери-биле алырга, планнаттынган ажылдарның 45 хуузун июнь айның ортаа үезинге чедир кылып каапкан. “Россети Тываэнерго” акционерлиг ниитилел планнатынган ажылдарның 56 хуузун күүсеткен. Кызылдың чылыг-энергетика төвү – 23 хууга, ТЭК-4 тус кожууннарда одалга төптерин кышка белеткээрин – 18 хууга, ырак-узак суурларны электри-биле хандырар “Дизель” КХН – 9 хууга. Республиканы чылыг болгаш энергия-биле хандырар адырларда келир одалга сезонунга белеткелин элээн шалыпкын эгелээн.
Бо адырларның удуртукчулары келир одалга сезонунга белеткелче ооң эгезинден-не шыңгыы кичээнгейни сала бергеннер. Одалга-энергетика сайыды Эдуард Куулар май айда-ла Ак-Довурак биле Шагаан-Арыг хоорайларда одалга төптеринге чедип, кандыг ажылдарны кылып чорударын болгаш хемчээлин бүдүрүлгелерниң удуртукчулары-биле сайгарып көрген. Ак-Довурак биле Шагаан-Арыг хоорайларның чылыг четкилериниң гидравликтиг шенелделерин май айда эрттиргени ол четкилерге кылыр ажылдарны тодарадыр арганы берген.
Тыва Республиканың чуртталга-коммунал ажыл-агый эргелелиниң удуртулгазы-биле хөй квартиралыг бажыңнарның чылыг системазын чуп, аштаар ажылдарны июнь айда чоруткан. Кызылдың болгаш хоорай чергелиг Каа-Хем суурнуң хөй квартиралыг бажыңнарының чылыг системазын чуп, аштаарын хоорайның чылыг-энергетика төвү июнь айның төнчүзүнде, Ак-Довурак хоорайның бажыңнарының июнь айның сөөлгү хүннеринде, Хову-Аксы суурнуң июль эгезинде кылган.
Чылыг четкизинде каргакталган хирни чуп арыглаары кышкы үеде изиг сугну дүрген, шаптык чокка дамчыдарынга, чаагайжыды туткан бажыңнарның ишти чылыг боорунга дузалыг.
Келир одалга сезонунга белеткел үезинде чылыг болгаш изиг-соок суглар четкизин чаарттырынче улуг кичээнгейни салган. Ак-Довурак, Шагаан-Арыг хоорайларда, Чаа-Хөл болгаш Хову-Аксы суурларда чылыг четкизинге ниитизи-биле 3 километр ажыг узун дуртуг чаа хоолайларны салып, чаа дериг-херекселди тургузуп турар.
Россияның Энергетика яамызының ажылдап кылганы, РФ-тиң Чазааның деткээни 2024 чылдың ноябрь 13-те 2234 дугаарлыг дужаалы ёзугаар чылыг-энергетика бүдүрүлге болгаш чуртталга-коммунал адырында башкарыкчы компания бүрүзү кышкы одалга сезонунга белеткел ажылдарының планын тургузар. Ону тургузарда, мурнуку 3 чылда одалга сезоннары кандыг эрткенин барымдаалаар ужурлуг. Бо дужаалды күүседир талазы-биле семинарны Чуртталга-коммунал ажыл-агый яамызы башкарыкчы компанияларның удуртукчуларынга болгаш специалистеринге организастап эрттирген.
2025–2026 чылдарда одалга сезонунга белеткел ажылдарын чорударынга, мурнуку чылдарда ышкаш, чурттакчы чон коммунал ачы-дузазы дээш долузу-биле төлевейн турары шаптык апарган. 2025 чылдың бирги чартыының төнчүзүнде байдал-биле алырга, коммунал ачы-дузазы дээш ниити өре 1,9 миллиард рубль чоокшулай берген, а ооң чартык кезиинден хөйү чурттакчы чоннуң өрези – 1,07 миллиард рубль.
Ш. МОҢГУШ.
Чуруктарны интернеттен хоолгалаан.
“Шын” №29 2025 чылдың июль 31
