Декабрь 15-тиң хүнүнде Тываның гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг тускай шинчилелдер институдунга (ТГШИ) регионнар аразынга “Түрк руниканың шинчилели, ону кадагалап арттырары, документилери болгаш башкылаашкыны” деп “төгерик стол” болуп эрткен.
2023 чылда бурунгу түрк бижиктиг тураскаалдарның бижиктерин номчаанындан бээр 130 чыл оюн демдеглеп эрттирип турар. Шак мындыг конференцияны 2013 чылда 120 чылында эрттирген. Бо удаа ооң сорулгазы —сөөлгү 10 чыл дургузунда Тывада болгаш Тывадан дашкаар бурунгу түрк бижиктиг тураскаалдарны кайы хире шинчилеп келгенин түңнээри болган.
Аңаа бурунгу түрк бижиктиг тураскаалдарны шинчилээриниң янзы-бүрү аргаларын, документилерин, ону кадагалап арттырып алырын болгаш башкылаашкынын сайгарып чугаалашкан. Ол ышкаш амгы үениң чаа аргаларын база сайгарып көрген.
“Төгерик столга” ТГШИ-ниң, Алдан-Маадыр аттыг Национал музейниң, Чөөн чүк институдунуң, Даг-Алтайның болгаш Санкт-Петербургтуң күрүне университеттериниң, ТР-ниң Национал школа хөгжүдер институдунуң төлээлери дээш өскелер-даа киришкен. Хемчегниң киржикчилеринге онлайн хевирге болгаш илеткелин видеога тырттыргаш, чорудар эптиг арганы тургускан.
Амгы үеде бурунгу түрк бижиктиг тураскаалдарны шинчилээр ажылдар эвээш болуп турар. Сөөлгү номнар 1990 чылдарда база 2000 чылдарның эгезинде үнген. Ынчангаш бо угланыышкынче улуг күженниишкинни салыр сорулга салдынган. Тывада бурунгу түрк бижиктер талазы-биле башкылаашкын ажылын филология эртемнериниң кандидаттары Тываның күрүне университединде Елена Куулар база Кызылдың башкы институдунда Любовь Кара-оол олар чорудуп турар. Филология эртемнериниң доктору, профессор Игорь Кормушинниң номун Любовь Кара-оол тыва дылче очулдурган. Ол ном чоокта чаа чырыкче үнүп келген.
Чыжыргана СААЯ.
Авторнуң тырттырган чуруктары
«Шын» №96 2023 чылдың декабрь 16
