Күс болгаш кыш келирге-ле, грипп, чидиг респираторлуг аарыглар, коронавирус дээш халдавырлыг аарыглар нептереп эгелээр. Ук аарыгларның тарап көвүдээрин болдурбазынга кижи бүрүзүнүң арыг-силигни сагыыры улуг рольду ойнаар. Чөдүл-какы үезинде кадык болуп артарынга дузалаар арыг-силигниң элээн каш сүмелерин Тываның Росхереглелхайгааралдың специалистери сүмелээн.
Бирээде, холдарны чылыг сугга 20 секундадан эвээш эвес үе дургузунда саваңнап чуур. Бир эвес хол чуур арга чок болза, спирт холумактыг антисептикти ажыглаарын сүмелеп турар.
Ийиде, хөй-ниити черлеринге болгаш аарыг кижилер-биле харылзажып тургаш, халдавырдан камгаланыры-биле камгалал масканы албан кедер. Маска аасты болгаш думчукту дуглап, арынга шуут чыпшыр дээп турар болур ужурлуг.
Үште, хөй кижилер аразынга, ылаңгыя муңгаш оран-сава иштинге, өскелерден 1,5-2 метр ырак турарын оралдажыңар.
Дөртте, ажылдап, чурттап турар оран-саваның иштин үргүлчү агаарладып турарга, агаарга вирустар, бактерияларның эвээжээринге дузалыг. Дезинфекция холуксаалары холаан суг-биле өрээл иштинде эт-херекселдерни аштап-чодуп ап турарга, грипп, респираторлуг халдавырлардан аарыыры белен-селен болдунмас.
Беште, кадык амыдыралды тудары чугула. Шын чемненип, спорт-биле өңнүктежип, сагыш-сеткил дүвүредир чүүлдерни болдурбазын кызытпышаан, организмниң аарыгларга удур туржур күжүн быжыглап алырга эки.
Ол ышкаш чидиг респираторлуг халдавырлардан аарывас деп бодаар болза, ук аарыгның демдектери бар кижилер-биле ужурашпазын кызыдып, хөй кижи чыылган черлер барбас болза эки. Аарыг кижилер-биле ажылдап тургаш азы эмнелге черлеринге чеде бергеш, резин хол-хаптары болгаш камгалал масканы кедери чугула.
Амы-хууда арыг-силигни болгаш немелде профилактиктиг хемчеглерни сагып тургаш, грипп, чидиг респираторлуг аарыглар болгаш коронавирус халдавырындан аарывайн барып болур. Холдарны үргүлчү чууру, камгалал масканы кедери, кижилерден ырак турары, оран-саваны агаарладып, доктаамал аштап-чууру, ол ышкаш ук аарыгларга удур тарылганы алыры – кадык болуп артарынга дузалаар хемчеглер-дир. Боттарыңарны болгаш чоок кижилериңерни камнап чоруңар.
Чыжыргана СААЯ.
“Шын” №49 2025 чылдың декабрь 18
