Ажы-төл кадык болгаш онча-менди болзун дээр болза, хүн бүрүнүң амыдыралының айыыл чок чоруунуң кезек дүрүмнерин база негелделерин сагыыры, а ол ышкаш активчи дыштанылганы шын организастаары чугула:
- ада-ие, төрелдер, эш-өөр, уругну “карактан салбаңар!”, чардыкпаңар – айыыл карак чивеш аразында бооп болур;
- амы-тын камгалаарынга дузалаар эргежок чугула дүрүмнерни тайылбырлап, ажы-төл-биле хууда чугааны кылыңар;
- танывас улус-биле чугаалажырын чөпшээревеңер. Кымга-даа, бир эвес “бир-ле кижи” хора чедирерин оралдажып турар болза, кезээде “чок” деп харыылап болур эргелиг дээрзин уругга тайылбырлаңар;
- хөөлбектерге оюннар ажы-төлдүң амы-тынынга болгаш кадыынга озал-ондактыг бооп болур;
- танывас черге чааскаан ойнавас дээрзин ажы-төлге ыяап-ла тайылбырлаңар;
- ажы-төлдү хайгаарап турар улуг кижи боду бир дугаар дузаның аргаларын, эмчи дузазы келгижеге чедир, кылып билир ужурлуг;
- орук-транспорт шимчээшкининиң буруудаан азы когараан кижизи болбазы-биле, ажы-төлдү орук шимчээшкининиң дүрүмнеринге өөредип, орукка база хөй-ниити транспортунга чугула кичээнгейлиг болур ужурлуг дээрзин өөредиңер;
- чайгы үе саргылар болгаш курт-кымыскаяктың ызырып-шапканы-биле айыылдыг, ынчангаш доктаамал уругну көрүп шинчилеп турары чугула;
- ажы-төл-биле ойнаар болгаш спортчу шөлчүгештерге тургаш, поход чорааш, айыыл чок чоруктуң негелделерин болгаш оваарымчалыг болурун сагыыры чугула;
- от-биле оваарымчалыг болуңар! Ажы-төлдүң болганчок-ла оваарымча чок болганы дээш өрт болуушкуннарынче кичээнгейни угландырыңар: уругларның от-биле тенек чоруу, чедир өжүрбээн шлак, хүл, одаглар, сереңгилер, өрттеткен бок, кыска замыкание, электрилиг суугулар, амыдыралдың херекселдерин ажыглаары;
- Ажы-төлдү аът-мал чанынче чоокшулаарын, мунарын улуг кижиниң хайгааралы чокка чөпшээревес. Аът ажы-төлге айыылдыг бооп болур дээрзин тайылбырлаар;
- Ажы-төлдүң амы-тынын болгаш кадыын камгалаары – улуг улустуң кол хүлээлгези. Ажы-төлүңерниң амыдырал-чуртталгазы менди-чаагай болзун дээш, дыштанылгазы эки эртсин дээш, бүгү-ле күжүңерни үндүрүңер!
“Шын” № 45 2024 чылдың июнь 19
