Мария Күжүгет
Аяңгаты... Ады безин аянныг аа?
Бөмбүрзекти эргээштиң-даа, бөдүүн, чараш ындыг аттыг булуңну мен тыппас-даа мен. Каптагайны дескингеш-даа, кайгамчыктыг эргим черни, караам соглур, көрбээн-даа мен.
Адам-өгбем бурун чурту боорга, ындыг мен бе, алыс черле судал-чүрээм ында тудуш, ырак-чоокка чораанымда, угаан-бодал ынаар чүткүүр, ыры-шүлүүм ону алгаар, ынакшылым улам киткээр... Авыралдыг Аяңгатым.
Аяңгатым, аржаан суундан амзапсыңза,
Ам-даа ижейн, бериңер деп дилей бээр сен.
Аяңгатым агаарын сен тыныпсыңза,
Ам-даа тынайн, манаңар деп сөглей бээр сен.
Аяңгатым арга-арыын эргипсиңзе,
Ам-даа кезиийн, бараалам деп ээрежир сен.
Аяңгатым чараш кызын көрүпсүңзе,
Анай-карам болуп көр деп чанны бээр сен.
Коргуушкуннуң хөлегези
Шак бо сарыг өртемчейде коргуушкунга таварышпаан чаңгыс-даа бол, сагыжы дыш кижи бар бе? Чаңгыс-даа бол ындыг кижи бар дээр болза, чарным эъдин хемирер мен, аңаа черле бүзүреп-даа шыдавас мен. Кижи хөөкүй хилей-хилей, чурттап чорааш, амыдырал аак-кээгин аарзынмайн, чүъктеп келгеш ,бурунгаар-ла көрүп чоруур, бурунгаар-ла чүткүп орар.
Амыдырал кокпазының авый-шавый ээтпээнге, ооң соонда коргуушкуннуң хөлегези чыда калбайн сүрүп орар. Адырлып аар дээрге-даа, чыда калбас, коргуушкуннуң хөлегези...
Чашкы шаанда чандыр баскаш, тендирээштиң, ужарындан кижи коргар. Караңгыда азыг черден үнүп келир “азалардан” кижи коргар. Аазын эмген авазындан аңгы барып, азарындан кижи коргар. Ажы-төл дээш боттан артык коргуп кээр сен.
Аттыг-чарлыг кончуг бай дээн улус безин, ажылының соксаш кыннып турарындан, акша-көпей чидириинден аажок коргар. Чагырганы тудуп орар дарга кижи сандайындан чайлып ужуп, эрге-дужаал эрегезин алзырындан дендии коргар...
Ажыл кылып, ажы төрүп, анаа шөлээн чоруңда-ла, коргуушкуннуң хөлегези чыда калбайн, сүрүп-ле орар, сүрүп-ле орар. Адырлып аар дээрге-даа, чыда калбас, коргуушкуннуң хөлегези.
Шак ол анчыг коргуушкуннуң хөлегези бир чамдыкта кижээ харын дузалап-даа чоруур ышкаш?...
Сактыышкын
(Баштак аян-биле)
ССРЭ-ни сактып кээрге,
Сериин-сериин кыннып келир.
Черивис-даа хостуг-хостуг.
Чечек-чимис саглаң-саглаң.
Өөредилге халас-халас.
Өөрлерим хөглүг-хөглүг.
Акша-шалың өйлүг-өйлүг.
Ажыл-агый оруу ажык.
Пионержи галстукту,
Бистиң ынак комсомолду,
Дөзеп салгаар партияны
Дөгеревис ырлашкан бис.
Ада-ие, төрелдерден
Артык ынак Ленин башкы
“Кырган-ачай ол-дур” дээрзин
Кым-даа шупту билир турган.
Чурттап турар үевисти
Чударгай дээш канчаар ийик бис...
ССРЭ-ни сактып бодап,
Сергектенип чораай-ла бис.
Үзүт-ховаган дег...
Чагыда аскан чырык үглеп,
Шаа төнген үзүттерни
Бирде-бирде көөрүмге,
Бис-даа ышкаш...Кижилер-ле.
Кежик дилеп, чырык дилеп,
Хеглип чоруур, түреп чоруур.
Үе-шагның байдалының аайы-биле
Үгек бүрүзүнден чырыткы дилеп,
Үзүт-ховаган дег, чурттап чор бис
Үзүт-ховаган дег...
Чырыткы көрүп кааш, ону долганып,
Чыннып аар, тодуп аар эвин тыппайн,
Үзүт-ховаган дег өрттенип чор бис.
Үзүт-ховаган дег...
***
Эктим ашкан эдим чок бол,
Эмин эрткен хомудал чок.
Эдээм баскан ажы-төлүм
Эртинелер болбазыкпе.
Барба долу эт-сеп чок бол,
Баш аарыыр хомудал чок.
Аал долган ажы-төлүм
Алдын-мөңгүн болбазыкпе.
«Шын» №11 2025 чылдың март 27