ЭЛЭЭР ЧОРУКТУ СУРТААЛДААР ХҮН
Республиканың девискээринге арага-дары ижерин шегледир, чуртталганың кадык-чаагай овур-хевирин нептереңгейжидер сорулга-биле Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг элээр чорукту суртаалдаар хүннү доктааткан дугайында чарлыкты үндүрген. Бо хүннү республикага чылдың-на март 22-де демдеглеп эрттирерин чарлыкта айыткан.
Элээр чорукту суртаалдаар хүнде хөй-ниитиниң кичээнгейин кижиниң кадыынга болгаш угаан-медерелинге арагалаары хоралыынче, өг-бүлеге болгаш уруг-дарыгга, ажыл-агыйга багай салдарлыынче, арага ижер кижиниң мөзү-бүдүжү сандараарынче улам күштүү-биле угландырар.
Элээр чорукту суртаалдаар хүннү дүүн, март 22-де, республиканың хоорай, суурларынга демдеглеп эрттирген.
Найысылал Кызыл хоорайның төвүнде Арбат шөлге элээр чорукту суртаалдаар хүнде “Бистиң шилилгевис чуртталганың элээр хевири” акция болуп эрткен. Республиканың наркология диспансериниң, туберкулез аарыгларынга удур республика эмнелгезиниң, кадыкшылды камгалаарының республика төвүнүң ажылдакчылары бо акцияга идепкейлиг киришкеннер. Арбатка олар чуртталганың элээр овур-хевирин сургап тайылбырлаан плакаттарны тургузуп, лозунгуларны асканнар. Араганың болгаш арагалаар чоруктуң хоразының дугайында “Элээр чуртта!”, “Арага ишпес деп чугаала”, “Арага дугайында хоозун меге болгаш алыс шын” дээш өске-даа буклеттерни акцияны сонуургап чыылган чонга, эрткен-дүшкен кижилерге үлеп турганнар.
“Россия” деп ыры Арбат шөлге чаңгыланып, ооң диңмиттиг аялгазының аайы-биле акцияның киржикчилери танцы-самны күүседип, хоорайның төвүнге келген кижилерниң кичээнгейин улам дыңзыды хаара туткан.
Республиканың наркология диспансериниң улуг эмчизи А.А. Хертек:
– Арагалаар чорук болгаш наркотиктиг бүдүмелдер ажыглаарынга удур тайылбыр ажылын чон аразынга чорудуп, ол хоралыг чаңчылдарга удур акцияларга доктаамал киржип келген бис – деп чугаалады.
Туберкулез аарыгларынга удур республика эмнелгезиниң флюромобилин Арбат шөлде тургузуп каан болду. Хөрек аарыгларындан шинчилге эрттирип алыр дээн кижилер ооң чанында элээн хөй, оочурлап алган турлар. Олар колдуунда хар-назыны улгады берген хоочуннар.
– Хоорайның поликлиниказынга флюрография шинчилгезин эрттирип алыры элээн шүүттүг-ле болгай – деп, В.И.Беляшев чугаалады. – Садыглап чорааш көөрүмге, туберкулез диспансериниң тускай машиназынга кижилерни хүлээп ап тур. Шинчидип алыр дээш, оочурлап турарым бо. Харыызын диспансерден барып ап алыр силер диштилер.
Туберкулез аарыгларынга удур республика эмнелгезиниң кол эмчизи О.А. Кара-Моңгуш:
– Элээр чорукту суртаалдаар хүнде эрттирип турар бо акцияга, ажылывыс-биле холбап, киржип тур бис. Акцияга келген кижилерниң чамдыызы флюромашинага шинчидип ап турлар. Туберкулез аарыглары арагалаар чорук-биле дорт харылзаалыг, арагалаар кижилер кады арагалап турганы кижилерден өкпениң хоралыг аарыгларын чыпшырып ап болур. Элээр чорукту суртаалдаар хүн бистиң ажылывыска база дөгүмче кылдыр көрүп тур мен – деп чугаалады.
Арага чажырып садар болгаш арагалаар чорук-биле демиселди республикага доктаамал чорудуп келген. Бо талазы-биле комплекстиг хемчеглерни ажылдап кылган. Ол хемчеглериниң бирээзи “Элээр суур” деп мөөрей. Аңаа Тываның элээн хөй суурлары киржип, тус черге арагалаар чорукту соксадыр талазы-биле хемчеглерни шыңгыы ап чорудуп турар. Бо мөөрейниң тиилекчизи суурларга ТР-ниң Чазаа акша шаңналын чылдың-на тыпсыры эки чаңчыл апарган.
РФ-тиң Күрүне Думазының депутады Султан Хамзаев элээр чорукту суртаалдаар хүннү Тывада эрттирип турарын деткип, ооң арга-дуржулгазын бүгү чуртка нептередирин саналдаан.
Ш. МОҢГУШ.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруу.
«Шын» №22 2024 чылдың март 23
