Июнь 15-те ТР-ниң Культура яамызынга “Тыва эки турачыларга тураскаадыг” деп төлевилелдиң доозулганының дугайында “төгерик стол” болуп эрткен. Аңаа төлевилелдиң кол организакчылары Тываның Национал архивиниң “Культурлуг төөгүнүң кадагалакчылары” деп автономнуг комерция чок организациязы Президентиниң грантызы-биле боттандырган ажылын түңнээн.
Тываның Национал архивиниң ажылдакчылары Президентиниң грантызы 694 муң рубль деткимчези-биле ук төлевилелди боттандырганын сагындырып каалы. Ооң утказы болза, 1943 чылдың май 20-де фронтуже Тывадан бир дугаар чоруп турган 11 эки турачы танкычыларның үделгезин диригжидип көргүзери, ону барымдаалыг фильм кылдыр тырттырары.
Ниитизи-биле филармонияның даштыкы хевирин 1943 чылда кандыг турган, шак ынчалдыр кылгаш, төлевилел киржикчилерин ол үениң эрги хеви-биле кедиргеш, эрги үениң машиназын белеткээш, кончуг солун төлевилелди 2023 чылдың май 19-та барымдаалыг фильм кылдыр тырттырган, май 20-де чонга көргүскен.
Солун төөгүлүг төлевилелге ниитизи-биле 300 ажыг кижи киришкен: В.М. Халилов аттыг филармонияның ажылдакчылары, В. Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрының артистери, ТывКУ-нуң болгаш Кызылдың уран чүүл колледжиниң студентилери, Тываның Чазааның Т. Дулуш аттыг үрер хөгжүм оркестри, депутат-даа, журналист-даа, пристав ажылдакчызы-даа, хоорайның Хоочуннар эвилели дээш өске-даа. Оон аңгыда, хөй кижи киржилгелиг сценаларга күзелдиг улус кожууннардан безин келген.
“Төгерик стол” эгелээр мурнунда кыска роликти чыылганнар көргеннер. Төлевилел киржикчилери база катап ойнап турган рольдарының дугайында бодалдары-биле үлежип, кижи бүрүзү шак ындыг улуг төлевилелге киришкенинге өөрүп, организакчыларга четтиргенин илереткеннер.
Ол улуг ажылды архивтиң ажылдакчылары кончуг эки түңнелдиг кылган деп, ТР-ниң Культура яамызының оралакчы сайыды А.Н. Куулар болган “төгерик столга” түңнеп демдеглээн. Оралакчы сайыттың үнелелинге чыылганнар шупту катчып, архив ажылдакчыларынга ам-даа чогаадыкчы чедиишкиннерни күзээн.
Төлевилелдиң боттанылгазының түңнел чадазы, төөгүлүг үделге дугайында 15 минута үргүлчүлелдиг барымдаалыг фильмни бо чылдың сентябрь 1-де Тываның бүгү кинотеатрларынга көргүзер дээнин тырттырар бөлүктүң удуртукчузу Виталий Петров дыңнаткан.
“Культурлуг төөгүнүң кадагалакчылары” деп автономнуг комерция чок организацияның даргазы Оксана Монгуш тыва эки турачылар дугайында төөгүнү, оларның маадырлыг чоруун келир салгалдар утпазын дээш, боттандырган төлевилелдиң эки түңнелдиг болганынга өөрүп, ажылчы бөлүүнүң мурнундан өөрүп четтириишкин бижиктерин болгаш төлевилел дугайында сеткүүлдү киржикчи бүрүзүнге тус-тузунда сөңнээн.
Грант деткимчези-биле боттандырган төлевилелдиң чарыгдалы херек кырында көрдүнгенинден хөй — 800 муң рубль четкен-даа болза, шак ындыг тыва эки турачы маадырлар дугайында төлевилелдерни удаа-дараа боттандырып турар болза, аныяк-өскенниң партриотчу кижизидилгезинге улуг салдарлыг дээрзин “төгерик столдуң” киржикчилери түңнеп тараан.
/ С. МОНГУШ.
"Шын" №44 2023 чылдың июнь 17
