Октябрь 5-те бүдүн чуртка башкыларның профессионал байырлалын демдеглээн. Башкы дээрге ийи дугаар ава, эртем-билиг айтыкчызы, амыдырал чаяакчызы. Башкы эртеми кандыг-даа эртемнерниң эң-не бажында турар. Ынчангаш бо чырык чер кырында башкы эртеми дег чараш, онза эртем чок деп болур.
Таңды кожууннуң Кочетов суурнуң ортумак школазынга башкылап чораан, РФ-тиң Улус ѳѳредилгезиниң тергиини, Тыва Республиканың алдарлыг башкызы, күш-ажылдың хоочуну Тѳгермаа Пиевна Оюннуң дугайында бижикседим.
Тѳгермаа Пиевна чаңгыс ол-ла школага сан, физика башкылап 50 ажыг чылдарның иштинде ажылдаан. Ол чылдарның иштинде чоннуң та чеже ажы-тѳлүн эртем-билигге чедирген башкы. Оларның аразында бир ѳѳреникчизи мен. Башкымның сан, физика кичээлин улуг сонуургал-биле өөренип турган болгаш, 1977 чылда Кызылдың күрүнениң башкы институдунуң физика-математика салбырынче кирип алгаш, доостум. Амыдырал-чуртталгамга, ажыл- ижимге шын орукту айтып, кижизидип каан башкымга черге чедир мѳгеер мен. Башкымның ачызында 3 эртемни чедип алдым.
Тѳгермаа Пиевна сургуул чылдарында танцылап-самнап турган болгаш, өөреникчилеринге танцыга сонуургалды оттурган. Башкызының ээлгир, чараш танцылаарын ѳѳреникчилери сактып чоруурлар. Школаның аныяк башкыларынга үлегер-чижээн кѳргүзүп, оларга дагдыныкчызы болуп, 75 харны ажыр башкылааш, хүндүлүг дыштанылгаже үнген.
Ол аныяк-ѳскенни патриотчу, мѳзү-шынар кижизидилгезинге база суурнуң культурлуг сайзыралынга улуг үлүг-хуузун киирип чоруур. Ынчангаш ол суурнуң корум-чурум тудар эвилелиниң кежигүнү. Хоочун 84 харны ажа берген-даа болза, хѳй-ниити ажылының идепкейлиг киржикчизи, суурнуң Хоочуннар эвилелиниң даргазы.
Бажыңында мал-маган тудуп, огородунда янзы-бүрү ногааларны тарып, аныяк-ѳскенге үлегерин кѳргүзүп чоруур улуг ѳгбевис. Беш ажы-тѳлүн тѳлептиг кижилер кылдыр ѳстүргеш, эртем-билигге чедирип, ѳглеп-баштап каан. Улуг оглу Юрий Оюн-оолович хѳй чылдарның иштинде школага социал башкылап ажылдаан, ѳѳнүң ишти Уран Соскоовна сан башкызы. Уруу Оюмаа Бопан-ооловна биле күдээзи Максим Бижекович Лоозанмаалар – эмчилер. Ортун кызы Чойганмаа Бопан-ооловна Сандак база башкы, школага директорлап-даа чораан. Бичии оглу Мерген Кара-оолович Оюн — хуу сайгарлыкчы. Хеймер уруу Урана Кара-ооловна Оюн — ийи дээди эртемниг библиотека ажылдакчызы. Тѳгермаа Пиевнаның кады тѳрээннери салгал дамчаан сан башкылары.
Хоочун башкының шаңналдары хөй, башкының эң-не кол шаңналы — Таңды кожууннуң хүндүлүг хамаатызы.
Хүндүлүг башкывыска профессионал байырлалы-биле кадыкшылды, омакшылды, ам-даа көвей чылдар иштинде чонунга, ажы-тѳлүнге бараан болуп чоруурун күзедим.
Сергей ОЮН,
«Таңды Уула» чечен чогаал каттыжыышкынының кежигүнү.
«Шын» №77 2023 чылдың октябрь 11