Май 2–3 хүннеринде Хову-Аксы суурнуң уругларның уран чүүл школазынга республиканың культура болгаш уран чүүл адырының өөредилге черлериниң өөреникчилериниң болгаш сургуулдарының аразынга X республика чергелиг фестиваль мөөрей болган. Ук мөөрейни Россияның Өг-бүле, Тываның Кадыкшыл чылынга база Чеди-Хөл кожууннуң Хову-Аксында уругларның уран чүүл школазының 60 чыл оюнга тураскааткан. Мөөрейни ТР-ниң Культура яамызы, Чеди-Хөлдүң чагыргазы, ТР-ниң Чазааның Т.Д. Дүлүш аттыг үрер хөгжүм оркестри эгелээн. Ооң кол организакчызы Хову-Аксының уругларның уран чүүл школазы.
Фестивальга ниитизи-биле 2 хүн дургузунда 200 ажыг уруг киришкен. Мөөрейниң чаа эгелеп турар чылында чүгле 31 киржикчилиг үрер болгаш соктаар хөгжүм херекселдери деп чаңгыс угланыышкын турган. Амгы үеде ол 4 угланыышкын чедир өскен. Аңаа үрер болгаш соктаар хөгжүм херекселдери, ыраажылар, пианистер болгаш хореографтар хамааржыр. Юбилейлиг чылда фортепиано деп чаа номинация база немешкен. Аңаа 24 кижи киришкен.
Жюри кежигүннеринге Россияның болгаш Тываның культуразының алдарлыг ажылдакчылары ыраажыларга Эльвира Докулак, фортепианога Людмила Ядыкина, хореографияга Андрей Хомушку, үрер болгаш соктаар хөгжүм херекселдеринге Бааст Төгсбаяр база оон-даа өскелерни чалаан.
“Он чыл бурунгаар чүгле 4 школа киржип турган болза, бо чылын оларның саны 18 четкен. Шаңналдар фондузун ТР-ниң Культура яамызы база Чеди-Хөл кожууннуң чагыргазы бүрүнү-биле хүлээнип алган. Ол ышкаш элээн хөй хөй-ниитижилер база деткикчилээн” – деп, Хову-Аксының уругларның уран чүүл школазының директору Аида Куулар чугаалаан.
Мөөрейден аңгыда, фестивальга кызыгаарланып башкыларга болгаш келген аалчыларга “төгерик столду” база түңнел концерти эрттирген.
Ыраажылар аразынга Межегейниң уругларның уран чүүл школазының кижизиттирикчизи Мөңгүн-Ай Согаа, үрер хөгжүм ойнакчыларындан Хову-Аксының уран чүүл школазындан От-Даш Куулар, Кызылдың А. Чыргал-оол аттыг уран чүүл колледжизиниң ансамбли тиилекчи болганнар.
Хореографтар аразынга Кызылдың Надя Рушева аттыг уругларның уран чүүл школазының Ким Кууларның удуртканы танцы бөлүү тергиидээн. Олар шупту 37 кижи киржип келген. Мөөрейниң негелдези ёзугаар диско-танцы, бал танцызы база “Чаштар – амыдыралдың чечектери” деп тыва танцыны күүсеткеннер.
“Мөөрейге дендии эки кириштивис. Хову-Аксының төлээлериниң бисти уткуп алганы уругларга кончуг таарымчалыг болган. Уруглар бот-боттарының аразында чугаалажып, ойнап-хөглеп-даа алганнар.
Мөөрейниң киржикчилериниң чылдан чылче чогаадыкчы талазы-биле өзүлдези көскү-дүр. Оларның самны күүседип, танцы таварыштыр сагыш-сеткилин илередип, хөгжүмнү дыңнап билири кончуг эки-дир. Идик-хеп талазы-биле база үеден чыда калбайн, уругларывыс сайзырап олурар” – деп, Н. Рушева аттыг уругларның уран чүүл школазының танцы башкызы Ким Куулар өөрүшкүзүн илереткен.
Ол ышкаш организакчыларның бүгү талазы-биле киржикчилерге эптиг байдалды тургусканын ол демдеглээн: “Чылдан чылче хемчегни организастап турары улам-на экижип, мөөрейниң хемчээли улгадып чоруп олурар. Ылаңгыя уругларже улуг кичээнгейни угландырып, изиг аъш-чем-биле уткуп, ырак кожууннардан келген уругларга чурттаар эптиг байдалды тургузуп, янзы-бүрү шөлчүгештерни ажыткан. Бо бүгү кончуг чугула рольду ойнап турар. Ол ышкаш ТР-ниң Чазааның үрер хөгжүм оркестриниң дириг хөгжүмү уругларның сагыш-сеткилин улам-на көдүрүп, улаштыр сайзыраарынга үлегер болгаш идиг болган”.
Фортепианога 1-ги категорияга Республиканың Р.Д. Кенденбиль аттыг уран чүүл школазының өөреникчилери Никита Канзай, Алдын Ондар олар 1-ги чергениң лауреаттары болганнар. 1-ги чергениң дипломантыларынга ол-ла школадан Анастасия Монгуш база Кур-Чер суурнуң уран чүүл школазындан Ачыты Хомушку хамааржыр.
Ийиги категорияга Р.Д. Кенденбиль аттыг уран чүүл школазының төлээзи Чаглаа Начын-оол 1-ги чергениң лауреадынга, Н. Рушева аттыг уран чүүл школазының өөреникчизи Алина Баир 1-ги чергениң дипломунга төлептиг болганнар.
Ол ышкаш өске-даа номинацияларга мөөрейниң киржикчилерин шаңнап-мактаан.
Чыжыргана СААЯ.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
«Шын» №34 2024 чылдың май 8
