«Шын» солунувустуң 100 харлап турар чылында, юбилейлээр хоочуннарывыс база эвээш эвес. Апрель 11-де Елена Өктек-ооловна Монгуш 65 харлаар. Юбиляр коллегамның дугайында бичии сактыышкыным киирдим.
Эрткен вектиң 90 чылдарда чаа технологиялар тыптып, солуннар компьютер системазынче шилчип эгелээн үе. Компьютер билир улус ховар, ылаңгыя аңаа солун чыскаар кижилер шуут чок деп болур. Солунга материалдар, медээлер бижиир журналистер, корреспондентилерден аңгыда, ону чыскаар чыскаакчылар, номчуур, частырыгларын эдер корректорлар деп номчукчуларга билдинмес кижилер бар. Оларның чымыштыг ажылын кым-даа эскербес, ат-сывы-даа солунга үнмес. Чыскаакчы кижи компьютерге парлаан материалдарны макет езугаар таарыштыр салыр, чараштаар, езулуг чогаадыкчы ажылдакчы боор. Ол ажылга чогаадыкчы салым-чаяанныг, шыдамык аажы-чаңныг кижилер тааржыр. Ындыгларның бирээзинге Елена Өктек-ооловна Монгушту хамаарыштырып болур.
Ынчан, 1995 чылда, «Эне сөзү» редакциязынга ажылдап кээримге, ол компьютер килдизиниң эргелекчизи турган. Шилгедек дурт-сынныг, силиг угбай. Корреспондентилерниң бижээн чүүлүн компьютерже киир өрүүр, чыскаарындан эгелээш, полиграфияның эге билиглеринге Елена Өктек-ооловна мени өөредип турду. «Өрүүр», «чыскаар» деп сөстерни аңаа келгеш, билип алган мен. Эгезинде «аргыыр» деп соора-даа адап турар мен. Чаа ажылдап келген аныяктарга ол бодунуң билиг-мергежилин харамнанмайн өөредип турган. Чай чок-даа тургаш, кижиниң айтырган чүүлүн бичии-даа анчыгзынмайн айтып бээр кижи.
Елена Өктек-ооловна бо ажылды чүге эки билир дээрге, ооң дооскан мергежили— линотипист. Ол мергежилди Новосибирск хоорайның полиграфистер училищезинге өөренип алгаш, республика типографиязынга хөй чылдарда ажылдааш, арга-дуржулганы оон алган. Компьютерниң эге билиглерин «Исток» база Күрүне лицейиниң өөредилге төптеринге өөренип алган.
Сөөлүнде дагдыныкчы-башкым-биле «Шын» солунга ажылдай берген бис. Ынчан база-ла хоочун коллегамның арга-дуржулгазын ап, ооң-биле эгин-кожа ажылдаар аас-кежиктиг болган мен. Елена Өктек-ооловнаның кайы-даа редакцияга ажылдап турда, ажылынга ынаан, харыысалгалыг, негелделиин эскерген мен. Ооң ажылдап олурар өрээли дыка чурумнуг, айтырар болзуңза, чүү-даа турар— даараныр ине-хендирден эгелээш кадаг, маскага чедир. Ындыг улусту «хозяйственник» — ажыл-агыйжы кижилер дээр болгай.
Елена Өктек-ооловна биске арга-дуржулгазын, сүмезин кадып ажылдап чорааш, хүндүлүг дыштанылгаже үнген. Парлалга адырынга 35 чыл дургузунда күжүн, мергежилин бараалгаткан хоочуннуң күш-ажылын үнелээн шаңналдары хөй. Оларның аразында тыва парлалгага хөй чылдарда киирген үлүг-хуузу дээш, ТР-ниң Баштыңының Хүндүлел бижии, Россияга Тываның каттышканының 60 чылдаанынга база Кызыл хоорайның тургустунганындан 90 чылдаанынга тураскааткан юбилейлиг медальдар-дыр.
Парлалганың хоочуну бо үеде бажыңында ногаа, чимизин өстүрбүшаан, чаңгыс кызы Мартаның ажы-төлүн карактажып орар аас-кежиктиг кырган-ава.
Меңээ берген арга-сүмезин, билиин ажыл-амыдыралымда ажыглап, аңаа чүгленип алгаш, ажылдап чоруур мен.
Ынчангаш мугур хар харлап турар хоочун коллегамга «Шын» солуннуң коллективиниң мурнундан сеткиливис ханызындан изиг байырывыс чедирбишаан, сүлде-сүзүү бедик, чүткүл-соруу күштүг болурун күзедивис!
Алдынай СОЯН.
Чурукту «Шын» редакциязының архивинден алган.
"Шын" №13 2025 чылдың апрель 10