Бок үндүр сөөрткени биле электри энергиязының өртээн төлээриниң чаңгыс аай системазы ажылдап эгелээн. Бок үндүр сөөрткени болгаш электри энергиязының өртээн төлээриниң чаа системазы ёзугаар квитанцияларга чүгле электри энергиязының өртээн эвес, а бокту үндүр сөөрткениниң өртээн база айыткан.
«Россети Сибирь Тываэнерго» компанияның директору Антон Лукинниң дыңнатканы-биле алырга, бок үндүр сөөрткени болгаш электри энергиязының өртээн “чаңгыс соңгага” төлээриниң чаа системазы чурттуң өске регионнарында эки ажылдап турар.
Тываның чурттакчыларының чаа чүүлге хамаарыштыр айтырыг көдүрүп эгелээни-биле, айтырыг-харыыны салыр-дыр бис.
– Чүге «Россети Сибирь Тываэнерго» бок үндүр сөөрткени дээш төлевирни чыып эгелээнил?
– 2025 чылдың март айдан эгелеп Тываның чурттакчы чону «ТСП» КУБ-ка бок үндүр сөөрткен дээш төлевирни «Россети Сибирь Тываэнерго» компаниязынга төлеп эгелээн. Квитанцияда чүгле электри энергиязы дээш эвес, а кадыг коммуналдыг бокту үндүр сөөрткени дээш төлевирлерни база немей бижээн.
«ТСП» КУБ биле «Россети Сибирь Тываэнерго» ААН-ның аразында дугуржулга чардынган. Дугуржулга езугаар «Россети Сибирь Тываэнерго» ААН кадыг бок дээш төлевирни «ТСП» КУБ-туң хереглекчилеринден негеп турар.
– Чаа киирген чүүл чонга кандыг салдарны чедирип болурул?
– Чаартылгалар бажың ээлеринге кандыг-даа шаптараазынны тургуспас, а харын-даа электри болгаш бок дээш чаңгыс угда төлевирни кылыр апарган.
– Бок үндүр сөөрткени дээш төлевирни канчаар санап турарыл?
– Төлевирни санаарда, дараазында чүүлдерни кичээнгейге ап турар:
Бирээде, республика девискээринде коммуналдыг кадыг бокту болбаазырадыр регионалдыг операторнуң ачы-дузазынга ТР-ниң Тарифтер албанының 2025 чылда тургускан өртээ-биле санап турар. Ийиде, ТР-ниң Арга-арыг болгаш бойдус ажыл-агый яамызының тургускан нормативи-биле санап турар. Үште, бажыңда чурттап турар кижилерниң санын барымдаалап санап турар. Бир эвес бүрүткеттинген кижилер чок болза, ээлериниң санын барымдаалаар.
– "Бок чыыр стандарттар" деп чүл ол, оларны кым тургузуп турарыл?
– Ол дээрге коммуналдыг кадыг боктуң ортумак хемчээли-дир. Тыва Республиканың Арга-арыг болгаш бойдус ажыл-агый яамызы кадыг коммуналдыг боктуң чыылдазының нормативтерин тургузуп турар.
– Бок үндүр сөөрткен өртекти канчаар санаарыл?
– Чурттакчыларның санын регионалдыг операторнуң ачы-дузазы дээш чаңгыс аай тарифке, ай санында кадыг коммуналдыг боктуң чыылдазының нормативинге көвүдедиптер.
– Чаңгыс кижиниң богун бир ай иштинде үндүргениниң өртээ каш болурул?
– Кызыл хоорайда болгаш хоорайжыды туттунган Каа-Хемде чурттап турар улуска бир кижиге ай санында 101,32 рубль онаажыр; Ак-Довурак, Чадаана, Шагаан-Арыг хоорайларда болгаш Кызыл-Мажалык, Бай-Хаак, Сарыг-Сеп, Хову-Аксы сумуларының чурттакчылары ай санында бир кижиден 40,61 рубль төлээр. Ол-ла хоорай, сумуларда хууда чер бажыңныг хамаатылар коммуналдыг бок дээш айда 96,19 база 56,00 рубль төлээр. Үстүнде даңзыда кирбээн сумуларның хууда бажыңныг хамаатылары айда 41,47 рубль төлээр.
– Бок дээш төлевир дугайында кайыын билип ап болурул?
– «Россети Сибирь Тываэнерго» ААН-ның дараазында адрестерде пунктуларынга баар: Кызылда Заводская кудумчузунуң 2А дугаарлыг бажыңы; Чадаананың Ленин кудумчузунуң 34 дугаар бажыңы; Шагаан-Арыгның Магистральная кудумчузу, 5 дугаар корпус; Бай-Хаак сумузунуң Комсомольская кудумчузунуң 9 дугаар бажыңы.
Улуг-хүн, субботадан өске хүннерде хүннүң-не 8.00 шактан 17.00 шакка чедир ажылдаар. Азы «Россети Сибирь Тываэнерго» ААН-ның электроннуг адрезинче sbit@tv.rosseti-sib.ru бижиир. Оон ыңай 8 (394) 22-9-86-34 дугаарже долгап болур.
– Бок дээш каяа, канчаар төлеп болурул?
– Эрткен айның богу дээш чаа үнген айның 10-нуң хүнүнге чедир «Россети Сибирь Тываэнерго» ААН-ның кассазын таварыштыр төлеп болур. Бир болза кайы-бир банкының мобильдиг капсырылгазында хууда кабинединде комиссия чокка коммуналдыг ачы-дуза төлеп болур банк таварыштыр төлептер. Почта салбырларынга, кайы-даа банкының салбырынга база банкоматтарга төлеп болур.
– «Сбербанк Онлайн» капсырылгазын таварыштыр канчаар төлээрил?
– Сбербанкының капсырылгазында хууда кабинетче киргеш, «Платежи» деп бөлүкче баскаш, «Дом» – Твердые отходы» деп бөлүкче кирер.
Бодуңарның хууда агар саныңарны (лицевой счет) бижипкеш, өреңерниң хемчээлин бижээш, банк картазы-биле төлеп алыңар.
– Ооң мурнунда келген төлевирлерни канчаарыл, төлээр бе азы төлевес бе?
– Коммунал ачы-дузазын төлевээн азы озалдап төлээн дээш торгаал онаажыр. Бир эвес хереглекчи бок дээш чогуур үе-шаанда төлевээн болза, ук өрени судче чорудар. Шак мындыг таварылгада өрениң хемчээлинден аңгыда, күрүне төлевирин (госпошлина) болгаш күүселде төлевирин (исполнительный сбор) төлээр апаар силер, а өрени банк картазы коштунган агар сандан тыртып апаар. Бир эвес өре төлээр акшазы чок болза, өрелиг кижиниң өнчү-хөреңгизин хавыргаш, аукционга садып болур. Өрелиг кижиниң даштыкыже чоруурун база кызыгаарлаар.
– Бажыңда киир бижидилгелиг кижи чок болза, бок дээш төлээр бе? Бир эвес хереглекчи чаңгыс эвес бажыңныг, бок дээш өске бажыңында төлеп турар болза, чүнү канчаарыл?
– Бажыңда доктаамал азы түр када чурттап турар кижилерниң санын барымдаалап санаар. Бир эвес квартирада кым-даа бүрүткеттинмээн болза, квартира ээлериниң санынга даянып төлевирни санаар. Оран-савада доктаамал азы түр када чурттап турар хамаатылар чок болганда, бажыңның ээлериниң саны-биле төлевирниң түңүн үндүрер.
Бир эвес бажың ээзи элээн каш квартиралыг азы бажыңнарлыг болза, чүгле чурттап турар черинге эвес, а шупту адрестерге бок дээш төлээр ужурлуг. Бажыңда чурттавайн турары – коммунал ачы-дуза төлевиринден хоставас ужурлуг.
А. ОНДАР ажылдаан.
Чурукту интернеттен алган.
“Шын” №10 2025 чылдың март 20