Август 28-те Монополияга удур федералдыг албанның Тыва Республикада эргелелиниң (УФАС) удуртукчузу Феликс Хаджиев-биле парлалга конференциязы эрткен. Ук албанның удуртукчузу монополияга удур албанның 2025 чылдың алды айында кылып чоруткан ажылын таныштырган.
Феликс Хаджиев чартык чыл дургузунда кандыг-бир аъш-чем болгаш кывар-чаар чүүлдер өртектериниң өзүп турарынга хамаарышкан аңгы-аңгы байдалдар ужун ук албанның кылып чоруткан ажылын үш кезекке чарып илеткээн.
Бирги кезээн Керээ системазының дугайында хоойлу хажыдыышкынынга хамаарыштырган:
"Эрткен чартык чыл дургузунда күрүнеден садып алыышкын адырынга 99 хомудалды сайгарган түңнелинде, ооң 38-ин барымдаа чок, 32-зин барымдаалыг деп санаан. 70 хомудалды сайгарып көрген түңнелинде ниитизи-биле күрүнеден садып алыышкын талазы-биле 35 Керээ системазының дугайында хоойлу-дүрүмге дараазында хажыдыышкыннарны илереткен:
- чаңгыс аай информастыг системага медээ салыр кезээнге хажыдыышкыннар–24;
- садып алыышкын киржикчилерин шилиир чурумну хажытканы–10;
- садып алыышкынның чарлап каан керээ ёзугаар негелделеринде азы ында чурумга дүүшпес хажыдыышкыннар–1” – деп, удуртукчу дыңнаткан.
Эргелелге кирген хомудалдарга хамаарыштыр хыналданың түңнелинде 31 бижимел айтыышкынны хүлээндирген, 30-и – күүсеттинген, 1 – күүселдеде.
Административтиг хоойлу хажыдыышкыннарын илередири-биле отчёттуг хуусаада Хоойлуну хажыткан 131 херекти көрген. Түңнелинде отчёттуг үеде 450,0 муң рубльге торгаалды онааган, бюджетче 244,0 муң рубльди киирген.
Эрткен чыл дургузунда регионнуң монополияга удур эргелели 51 хыналданы чоруткан. Планныг 2 үнүүшкүннүг хыналда үезинде 32 күрүнеден садып алыышкынны хынаан түңнелинде 12-зинде хажыдыышкын илерээн.
Оон аңгыда пландан дашкаар 49 үнүүшкүннүг хыналда үезинде 51 документ хыналдазын чоруткан. Түңнелинде 17 хажыдыышкынны илереткен.
Ук эргелелдиң даргазы илеткелиниң ийиги кезээн отчёттуг үеде республиканың монополияга удур албаны Чижилге камгалалының дугайында хоойлуга хамаарыштыр тайылбырлаан.
Эрткен алды ай дургузунда УФАС-че 14 хомудал садыглажыышкын киржикчилеринден кирген. Сайгарылгалыг хыналда соонда кирген хомудалдарның 4-үн Чижилге камгалалының дугайында хоойлунуң 18.1 чүүлүнүң негелделеринге дүүшпейн турар деп хүлээп көрген, 4 хомудал үндезин чок болган, 1 хомудалды ээзи дедир эгидип алган, 5-и барымдаалыг болган.
Хыналданың түңнелинде хажыдыышкыннарны эдип алыры-биле 4 бижимел айтыышкынны хүлээндирген, 3 айтыышкын күүсеттинген, бирээзиниң күүселдези болбаан.
Чижек кылдыр Феликс Хаджиев ТР-ниң девискээринде кадыг коммунал артынчылар сөөртүр ажылды чорудуп турар организацияларның өртектер тургузар талазы-биле хереглекчилерниң эрге-ажыктарынга хажыдыышкыннарны болдуруп турарын айыткан.
Парлалга конференциязынга үстүнде адаанывыс эргелелдиң удуртукчузу илеткелиниң үшкү кезээнге республика девискээринде реклама ажылының хыналдазынга доктааган. Аңаа хамаарыштыр “Реклама дугайында” хоойлу хажыткан 11 херекти көргеш оттурган, 5 административтиг херекти көдүрген. Реклама дугайында хоойлуга хажыдыышкыннар колдуунда негелделерге дүүшпес реклама тарадыкчыларынга хамааржыр, чижээлээрге, алкоголь продукциязының рекламазынга азы чээли бээр биче саң-хөө организацияларының рекламалары.
Албан чериниң удуртукчузу 2025 чылдың планнарын чугаалап тура, чижилге талазы-биле субъектилерниң ажыл-чорудулгазынга хамаарыштыр хыналда болгаш хайгаарал чорудар хүн бүрүнүң ажыл-херектеринден аңгыда, амгы үеде рынокта кывар-чаар материалдарны садып-сайгарып турар ажыл-агыйжы субъектилерге хамаарыштыр монополияга удур хоойлуга хажыдыышкын кылып, чылдың-на бо-ла үеде кывар-чаар материалдар өртээн өстүрери чаңчылчып бар чыдарын демдеглээн. Өртектерни бадырар талазы-биле хыналда экспертизаны эртип турар. Ол ажыл эвээш дизе-ле 2 неделя уламчылаар. Ооң соонда түңнелдери билдинер деп, регионалдыг УФАС-тың удуртукчузу тайылбырлаан.
Сорунза МОНГУШ.
“Шын” №34 2025 чылдың сентябрь 4