Шүлүкчү Максим Федин дээрзи дөрт чыл бурунгаар, 2020 чылдың июнь 20-де,”Күш-ажылчы шылгаралдың хоорайы” деп хүндүлүг атка Кызыл төлептиг” деп чүүлдү соцчеткилерге үндүрген. Ону силерниң кичээнгейиңерге долузу-биле бараалгаттывыс.
Бөгүн Россияда улуг хоорайларга ”Күш-ажылчы шылгаралдың хоорайы” деп хүндүлүг атты тыпсырының талазы-биле кампания калбарган. Ол ат дээш демиселче Нижний Новгород, Екатеринбург, Самара, Новосибирск, Пермь дээн чижектиг 20 улуг хоорай кирген. Бо атче кордакчыларның санында Кызыл хоорайның ады чогу элдептиг. ”Күш-ажылчы шылгаралдың хоорайы” деп хүндүлүг атка Кызыл төлептиг бе дээрзин сайгарып көрээл.
2020 чылдың март 1-де 41 дугаарлыг Федералдыг хоойлуга дүүштүр ”Күш-ажылчы шылгаралдың хоорайы” деп атты чурттакчылары Ада-чурттуң Улуг дайынында тиилелгеге көскү үлүг-хуузун киириштирген, калбак күш-ажылчы маадырлыг чоруун көргүскен Россия Федерациязының хоорайынга тыпсыр.
ССРЭ-ниң хүрээлеңинче 1944 чылда каттыжып кирген Тыва ол негелделерге бүрүнү-биле дүгжүп турар.
Тыва Арат Республика каттыжылганың үезинде-ле улуг акызынга бодунуң алдын курлавырын төдүзү-биле дамчыдып берген. Ол үениң акшазы-биле алдын курлавырны 35 сая рубльге үнелеп турган. Дайын чылдарының байдалдарында төөгүчүлерниң кайызы-даа ону ок-чепсекче шилчитпээн, мен ол карышкакты эдип көрейн.
Чижек кылдыр алырга, 1943 чылда бир Т-34 танкының өртээ 135 муң хире рубль турган. Ынчап кээрге, ТАР-ның ССРЭ-ге дамчытканы алдын курлавыр-биле 260 хире Т-34 танкыны садып ап болур турган ышкажыл.
1945 чылда пистолет-пулемёт Шпагина (ППШ) автоматтың өртээ, чижеглей алырга, 148 рубль турган. ТАР-ның ССРЭ-ге дамчытканы алдыны-биле 236 000 ППШ-терни садып ап болур турган ышкажыл.
1945 чылда бир ИЛ-4 самолёттуң өртээ 380 муң рубль турган. Тываның ССРЭ-ге дамчытканы алдын курлавыр-биле 92 ИЛ-4 самолётту садып ап болур.
Ук сан-чурагайларны дидими-биле ийиге көвүдедип болур, чүге дизе Ада-чурттуң Улуг дайынының чылдарында тыва чоннуң көргүскени дузаламчызының ниити түңү 60 сая рубль деп санаан. Оон аңгыда, дайын чылдарында Тыва ССРЭ-ге дайынчы дузаламчы кылдыр 50 муң дайынчы аътты, 700 муң баш мал-маганны, 52 муң эжеш хаакты, 10 муң чагыны, 19 муң эжеш хол-хавын, 16 муң эжеш кидис идикти, 67 тонна дүктү болгаш өске-даа эт-септи белекке берген. 100 муң четпес чурттакчылыг Тыва чүнү-даа арттырбайн, фронтуга өргүп келген. Ол чылдарда ССРЭ-ниң чурттакчы чонунуң саны 200 сая чедип турган. Ада-чурттуң Улуг дайынында тиилелгеге Тываның күш-ажылчы үлүг-хуузу канчаар-даа аажок улуг. Ол маргыш чок барымдаа-дыр!
Бо бүгүнү барымдаа кылдыр алгаш, Кызылды ”Күш-ажылчы шылгаралдың хоорайы” деп атка төлептиг деп санаар мен.
А.ХЕРТЕК белеткээн.
Чуруктарны интернеттен алган.
“Шын” №29 2024 чылдың апрель 17
