Шүлүкчү Максим Федин дээрзи дөрт чыл бурунгаар, 2020 чылдың июнь 20-де,”Күш-ажылчы шылгаралдың хоорайы” деп хүндүлүг атка Кызыл төлептиг” деп чүүлдү соцчеткилерге үндүрген. Ону силерниң кичээнгейиңерге долузу-биле бараалгаттывыс.
Бөгүн Россияда улуг хоорайларга ”Күш-ажылчы шылгаралдың хоорайы” деп хүндүлүг атты тыпсырының талазы-биле кампания калбарган. Ол ат дээш демиселче Нижний Новгород, Екатеринбург, Самара, Новосибирск, Пермь дээн чижектиг 20 улуг хоорай кирген. Бо атче кордакчыларның санында Кызыл хоорайның ады чогу элдептиг. ”Күш-ажылчы шылгаралдың хоорайы” деп хүндүлүг атка Кызыл төлептиг бе дээрзин сайгарып көрээл.
2020 чылдың март 1-де 41 дугаарлыг Федералдыг хоойлуга дүүштүр ”Күш-ажылчы шылгаралдың хоорайы” деп атты чурттакчылары Ада-чурттуң Улуг дайынында тиилелгеге көскү үлүг-хуузун киириштирген, калбак күш-ажылчы маадырлыг чоруун көргүскен Россия Федерациязының хоорайынга тыпсыр.
ССРЭ-ниң хүрээлеңинче 1944 чылда каттыжып кирген Тыва ол негелделерге бүрүнү-биле дүгжүп турар.
Тыва Арат Республика каттыжылганың үезинде-ле улуг акызынга бодунуң алдын курлавырын төдүзү-биле дамчыдып берген. Ол үениң акшазы-биле алдын курлавырны 35 сая рубльге үнелеп турган. Дайын чылдарының байдалдарында төөгүчүлерниң кайызы-даа ону ок-чепсекче шилчитпээн, мен ол карышкакты эдип көрейн.
Чижек кылдыр алырга, 1943 чылда бир Т-34 танкының өртээ 135 муң хире рубль турган. Ынчап кээрге, ТАР-ның ССРЭ-ге дамчытканы алдын курлавыр-биле 260 хире Т-34 танкыны садып ап болур турган ышкажыл.
1945 чылда пистолет-пулемёт Шпагина (ППШ) автоматтың өртээ, чижеглей алырга, 148 рубль турган. ТАР-ның ССРЭ-ге дамчытканы алдыны-биле 236 000 ППШ-терни садып ап болур турган ышкажыл.
1945 чылда бир ИЛ-4 самолёттуң өртээ 380 муң рубль турган. Тываның ССРЭ-ге дамчытканы алдын курлавыр-биле 92 ИЛ-4 самолётту садып ап болур.
Ук сан-чурагайларны дидими-биле ийиге көвүдедип болур, чүге дизе Ада-чурттуң Улуг дайынының чылдарында тыва чоннуң көргүскени дузаламчызының ниити түңү 60 сая рубль деп санаан. Оон аңгыда, дайын чылдарында Тыва ССРЭ-ге дайынчы дузаламчы кылдыр 50 муң дайынчы аътты, 700 муң баш мал-маганны, 52 муң эжеш хаакты, 10 муң чагыны, 19 муң эжеш хол-хавын, 16 муң эжеш кидис идикти, 67 тонна дүктү болгаш өске-даа эт-септи белекке берген. 100 муң четпес чурттакчылыг Тыва чүнү-даа арттырбайн, фронтуга өргүп келген. Ол чылдарда ССРЭ-ниң чурттакчы чонунуң саны 200 сая чедип турган. Ада-чурттуң Улуг дайынында тиилелгеге Тываның күш-ажылчы үлүг-хуузу канчаар-даа аажок улуг. Ол маргыш чок барымдаа-дыр!
Бо бүгүнү барымдаа кылдыр алгаш, Кызылды ”Күш-ажылчы шылгаралдың хоорайы” деп атка төлептиг деп санаар мен.
А.ХЕРТЕК белеткээн.
Чуруктарны интернеттен алган.
“Шын” №29 2024 чылдың апрель 17
![](https://sun9-63.userapi.com/impg/Y5cW_pJykJa5aRMnEM4BfDV5UX7wbBbIgvd0Ew/bGTwgV-pJ6E.jpg?size=900x646&quality=95&sign=f481b60e529d4affe4dafa4bcfb01cd7&c_uniq_tag=HFqOOxP3ZojLvXVZplfn5nw1z2tM1IV2dQYkeNfqbKk&type=album)
![](https://sun9-6.userapi.com/impg/BGaosZeE-n3ybFBjJuezzRugSpoL2JFppSS40A/E4fSVkzMFd0.jpg?size=807x518&quality=95&sign=b906eb0eeb42b67fd7e33f925167d028&c_uniq_tag=Ku-iXvk_0pYoQ4M3wCK2WBiM0hyJvyQMUf2a7kgSGo8&type=album)
![](https://sun9-80.userapi.com/impg/DMDRt_frjaMLm-GZx_DNIVeky192YSXypDz1oA/9nmhGraYUg8.jpg?size=807x535&quality=95&sign=680b6f49109bd934f127628fb5aed727&c_uniq_tag=4FeT0Ld-ffX9ZDgVhFeCrw8HZipw1km0YW-X-jK9m5o&type=album)
![](https://sun9-40.userapi.com/impg/-yw5xdmSeE_VDVKwdIQnOdFCE-VmVUYh3EXrpQ/LmC1RJI5qqc.jpg?size=807x610&quality=95&sign=0c3c2fc46856268545947fdb6cd842b6&c_uniq_tag=ddGBw7sXcQ7GFuCdJgPyHQFyCEFThABoRbry0sEXmlE&type=album)
![](https://sun9-25.userapi.com/impg/nDDdU-T7yhr12SsDsW7I6dZKoY9n06K3yBPncQ/rabjGEaDUpE.jpg?size=500x375&quality=95&sign=de6c90b4670d9acfc053a7ee5f0b7eea&c_uniq_tag=cVDcAo86VuHzbSwFfd5pLGFGXNwcuzuphIgJewWvRo8&type=album)
![](https://sun9-44.userapi.com/impg/69DLm2WsB8l6zdQEIGi8pmhk8uqKZEsHR8TzMQ/BVTTbd0dGGc.jpg?size=807x547&quality=95&sign=c4c980a3c20668bac17395ced958df63&c_uniq_tag=ErbYjvrZgCrVEnpJ9y28hyHmptvLGiK3qMtJn4r_z1Y&type=album)
![](https://sun9-67.userapi.com/impg/5Mosr4kZc-f2dfXclbluMljRMgKcqPmN1-Ct6g/ArsZuDjCV-A.jpg?size=807x479&quality=95&sign=188074f0dd11eb0d43e010065a37d925&c_uniq_tag=QTal2rF3yGkfMd6mAiVVPHygoSo18ZryE8VdrjOcpCo&type=album)