Октябрь Салчакович биле Татьяна Серенотовна Таргыннар өг-бүле тудуп, кады чурттаанындан бээр чартык чүс чыл оюн демдеглеп эрттирген. Хөй чылдар эртсе-даа, чүректери бот-боттарынга эрикпээн улус.
Ак-Довурак хоорай май байырлалдарынга белеткенип, чараштанып, шинчи кирип тура үеде, Октябрь Салчакович биле Татьяна Серенотовна Таргыннар салымнарын доңнаанындан бээр 50 чыл оюн “Ак-Сай” кафезинге демдеглеп, Өг-бүле чылында алдын кудазының ёзулалын эрттирген. Кады ажылдап чораан эштери, чаңгыс классчылары, дөргүл-төрели болгаш чалаткан аалчылары-даа хөй болган. Ынча хөй чылдар эрткенде, ХБАБ ажылдакчызы бадыткап көрүп турда, олар база катап, чалыы үезинде ышкаш, салааларында билзектерин солушкан. База катап чалыы үелерде ышкаш вальска бөөлденгеннер. Хөректеринде шылгаралдың хавыяалары кылаңнашкан кырганнарны көргеш, үе оларның сеткил-сагыжын бектеп шыдавас-тыр деп бодал башка кирер.
Өг-бүлениң ээзи — Октябрь Салчакович Таргын эрткен чылдың ноябрь 7-де 80 харлапсажок, ам-даа чиик-сергек хевээр, алды ажы-төлүнге, хөй санныг ачыларынга, оларның уругларынга үлегер-чижек болуп чоруур өгбе.
Ол 1943 чылда өг-бүлениң дун оглу болуп төрүттүнген. 1951 чылда Чоон-Терек эге школазынче өөренип кирген, 1954 чылда чаа школа тудуун доосканы-биле ол-ла школаны Бай-Тал ортумак школазы кылдыр эде адаан. 1962 чылда ортумак школаны чедиишкинниг дооскаш, Кызылдың көдээ ажыл-агый техникумунче өөренип кирип алган. 1963 чылдың күзүнүнде шериг албан-хүлээлгезинче кыйгырткан, 1966 чылда Донда Ростов хоорайның авиация кезээнге хүлээлгезин эрттиргеш, катап-ла Кызылдың көдээ ажыл-агый техникумунга өөредилгезин уламчылап, ону 1968 чылда дооскаш, Бай-Тайга кожууннуң ”Тээли” совхозунга баштайгы ажылчы базымнарын эгелээн. Ооң соонда “Бай-Тал” совхозунга улуг зоотехниктеп ажылдаан. 1977 чылда Красноярск хоорайның көдээ ажыл-агый институдун бот-өөредилге-биле чедиишкинниг дооскан. “Кара-Хөл”, “Тээли” колхоз-совхозтарынга директор болуп ажылдап чораан. 1984 чылда Новосибирск хоорайда партияның дээди школазын чедиишкинниг өөренип дооскан. 1984–1991 чылдарда Тожу кожууннуң аңгы-аңгы адырларынга удуртукчу болуп ажылдап чораан. 1992 чылда Бай-Тайга кожууннуң көдээ ажыл-агый даргазынга томуйлаткан, ол-ла чылдарда чонга депутат кылдыр база соңгуткан, 2002–2004 чылдарда Бай-Тайга кожууннуң Төлээлекчилер хуралын удуртуп ажылдаан. “Адашкылар” деп хууда ажыл-агый тургузуп алгаш, араттар-биле база ажылдап чораан.
Шүлүк чогаалын школачы чылдарындан-на сонуургап, бижип эгелээн. Бо хүннерге чедир чогаал ажылын уламчылап, төрээн чурт, бойдус, азырал амытаннар база ажы-төлүнүң дугайында чараш, өөредиглиг шүлүктерни бижип чоруур. О.С. Таргынның бижээни “Шүлүктер” деп аттыг чыындызы 2009 чылда чырыкче парлаттынып үнген.
Татьяна Серенотовна база олут орбас, чыдын чытпас кижи, бодунуң өөнүң ээзинден дудак чок. Боттуң үүлезинден аңгыда хөй-ниитиниң ажылдары база бар. Шуптузунга четтигер апаар. Четтигип чоруур-даа. Ындыг шыдал-шинекке ооң чурттап эрткен амыдыралы өөредип каан.
Ол Томскуда күрүнениң эмчи институдунуң фармацевтика салбырын дооскаш, Ак-Довурак хоорайның эмнелгезиниң чанында аптекага ажылдап эгелээн. Ооң соонда амыдырал-чуртталганың аайы-биле Чадаана хоорайга, Тожуга, Новосибирскиге ажылдап турган. Күш-ажылчы амыдыралының 30 ажыг чылдарында Тээлиниң 15 дугаарлыг аптеказын удуртуп келген.
Татьяна Серенотовна чаа, депшилгелиг арга-дуржулганы дораан-на илип, дөзевилеп алгаш, ажыл-ижинге чедип алган билиглерин саат чок ажыглай бээр. Чораан-на черинге ындыг. Ынчангаш ону улус-чон үглээр.
Ол 1988–1991 чылдарда СЭКП Тожу райкомунуң секретарынга ажылдааш, 1992 чылда Тээлиже ээп келгеш, 15 дугаарлыг аптекага эргелекчилей берген. Ол бодунуң чогаадыкчы, тывынгыр көрүжү-биле коллективти хей-аът киирип, күш-ажылче чалгынналдырыптар кижи. Ооң ындыг талаларын хөлчок эки билир болгаш, бай-тайгажылар аңаа бүзүрелин көргүзүп, чаңгыс эвес удаа депутатка соңгуп ап келген.
Ол кежээ сактыышкыннар куттулуп турган. Назыдап кыраан чаңгыс классчылар, коллегалар бөлдүнчүп алгаш танцылап турда, “Тыва даг-дүгү” комбинаттың артында Эдегей ховузунуң куштары безин ылым-чылым баар чораан. Төлептиг амыдыралга, төттүнмес күш-ажылга, чарылбас чалыы назынга тураскааткан ыры-хөгжүм ол кежээ соксаал чок чаңгыланган.
А. ХЕРТЕК белеткээн.
«Шын» №34 2024 чылдың май 8
