Тываның эрге-чагыргазы чурттакчылыг черлерниң архитектурлуг овур-хевирин таарыштырып, оран-саваларның даштыкы аян-шинчизинге тудуг негелделериниң чурумунче өскертилгелерни киирген. Республиканың Чазаа бо неделяда оран-саваларның болгаш тудугларның даштыкы дөзевилел болгаш архитектурлуг уран овур-хевир концепциязын бадылаан. Аңаа дүүштүр каракка “анчыг” азы бедии, өңү база өске-даа талазы-биле таарышпас чүүлдерден үнүп, чаңгыс аай архитектурлуг хүрээлеңни тудар.
Архитектурлуг тудугларның бот-тускайлаңын база онзагайын кадагалап, хоорай тудуунуң культуразын база долгандыр хүрээлел эстетиказын хөгжүдүп, деткиир сорулга-биле концепцияны ажылдап кылган. Чурттакчылыг черлерниң даштыкы архитектурлуг овур-хевирин арттырарынга, ол ышкаш ооң мурнунда хүлээп алган хоорай тудуунуң шиитпирлеринде частырыгларны эдеринге салдарны бээр ужурлуг деп документиде айыткан.
Концепция-биле хөй-ниити база уруглар шөлдери, дыштанылга зоналары – скверлер база парктар, чуртталга кварталдары, үлетпүр болгаш өске-даа кварталдар канчаар көстүр ужурлуунга ниити негелделерни салган. Оран-саваларның өң-чүзүнү, техниктиг база өске-даа каасталгазы, кирер черлери, рекламаны каяа азары, видеохайгаарал камераларының, кондиционерлерниң турар черлери, бажың чанының девискээрин ногаанчыдары, кижи кылаштаар черлерни, херимнерни, машина тургузар черлерни база өске-даа секторларның канчаар турары, ажыглалда өңнерниң тааржырын сагыыр чурумну доктааткан.
Документиде дыка хөй хоруглар база кызыгаарлаашкыннар киргенинден дыка хөй тудуг черлери база оран-сава ээлери чурум хажыдыкчыларының даңзызынче бөгүн кирип болур. Бирги болгаш адаккы каъттарга, кирер черлерге, балконнар даштынга кандыг-даа реклама конструкцияларын азарын концепция хораан. Ол ышкаш төлевилел документилеринге чөрүштүр, чөпшээрел чокка балконнар болгаш лоджияларны шилдедири, чаа балкон тудары азы ону ап кааптары хажыдыышкын кылдыр санаттынар.
Чазактың шиитпири-биле хүлээп алган концепцияга дүүштүр тус чер бот-башкарылга органнары чер ажыглалының база хоорай, суурлар тудуунуң чурумун 2023 чылдың декабрь 31-ге чедир эде кылырын сүмелээн. 2024 чылдан эгелеп объектилер тударда азы эде чаартырда, ооң даштыкы хевирин тус чер чагыргазының архитектура харыылап турар албан-хаакчы азы килдис-биле албан дугуржурун айыткан.
/ ТР-ниң Чазааның парлалга албаны.
"Шын" №40 2023 чылдың июнь 3