2024 чылда январь 1-ден тура эрге-хоойлу талазы-биле элээн хөй чаартылгалар болур. Оларныӊ хөй нуруузу өөредилге адырын болгаш социал хандырылганы экижидеринче угландырган.
Пенсияны 7,5 хуу өстүрер
Ажылдавайн турар пенсионерлерниӊ төлевиринге 1572 рубльди, назылап кырааны-биле ап турар төлевиринге 1631 рубль немээр. Бүгү чуртта 32 сая хамаатыларныӊ пенсиязын өстүрер.
Шалыӊныӊ эӊ кудуку хемчээлин өстүрер
Амыдырап-чурттаарынга көрдүнген акша-хөреӊгиниӊ эӊ кудуку хемчээлин 2023 чылда 16242 рубль болза, 2024 чылда 19242 рубль апаар. Регион бүрүзү шалыӊныӊ эӊ кудуку хемчээлин база аӊаа дүүштүр өстүрер. Ажыл чок хамаатыларныӊ ай санында алыр пособиезиниӊ хемчээлин эвээжедир, ол 13751 рубль болур.
Ие капиталыныӊ төлевири февраль 1-де өзер
Россияга ие капиталыныӊ төлевирин 7,5 хуу өстүрер. Дун уруунга 631 муӊ рубль, а ийи дугаар болгаш ооӊ дараазында төрүттүнген уругларыныӊ 834 муӊ рубль апаар.
Дээди эртемниг албан чериниӊ хүлээр чуруму өскерлир
2024–2025 өөредилге чылында дээди өөредилге черлеринге тускайлаттынган сервисти ажыдар. Абитуриент бүрүзү бодунуӊ рейтингизин «Госуслуга» порталындан көрүп ап болур. «Киирип алырын сүмелээн» азы «Кирер аргазы эвээш» дээн ышкаш тодаргай медээлерни айтып бижиир. Бо чаартылга магистратураже дужаап турар улуска хамаарышпас.
Күш-ажыл кижизидилгезиниң кичээлин албан эрттирер
Ооӊ мурнунда школачыларга ажыл кылдырарда, ада-иениӊ чөпшээрели херек турган. Чаа чылдан тура эге болгаш ортумак школаныӊ өөреникчилеринге күш-ажыл кижизидилгезиниң кичээлин албан эрттирер. Клазын аштап-арыглаар, школа чоогунда девискээрни чаагайжыдар, чечектер болгаш ыяштар тарып олуртур, библиотекага албан дузалажыр апаар.
Инвалид уругнуӊ ада-иези пособие алыр
Ажылдавайн, инвалид уругну азырап карактап турар улус 10 муӊ рубль төлевирни ап турар. 2024 чылдан тура инвалид уруун азырап карактавышаан, бажыӊындан ажылдап болур ада-ие чогуур документилерни дужааптарга, ол пособиени шилчидип эгелээр.
Шериг албаны
Кадык-шыырак 18–30 хар назылыг эр улус шериг албан-хүлээлгезин албан эрттирер ужурлуг дээрзин хоойлу ёзугаар доктаадып каан.
Курлавыр шерииниӊ назы-харын 5 чыл узаткан. Чижээ, 1-ги разрядтыӊ курлавыр шерии – 40 хар, 2-ги разрядтыӊ – 50 хар, 3-кү разрядтыӊ 55 хар болур.
Чолаачы шынзылгазын бээри шыӊгыы дүрүмнүг
Ооӊ мурнунда күрүне автоинспекциязынга шылгалда дужааган кижи бүрүзүнге автомашина башкарарын дораан чөпшээреп турган. Ам ындыг эвес апаар. Шынзылганы чүгле албан ёзузу-биле чолаачыларны чурттуӊ стандарттары ёзугаар өөредир деп чөпшээрелдиг өөредилге албан чери берип болур. Чолаачы шынзылгазын тывыскан соонда, чүгле ынчан автомашина башкарар. Бо дүрүмнү сагываан болза, 500 рубльге торгаар. Даштыкы чурттуӊ чолаачы хамаатылары албан РФ-тиӊ автошколазынга шылгалда дужаар.
Чолаачы мергежилдиӊ шылгалдазы
Шериг комиссариадыныӊ бижии-биле чолаачы мергежилди өөренип алган оолдарныӊ шылгалда дужаар назы-харын өскерткен.
«С» категорияныӊ 3,5 ажыг тонна чүдүрер чүък машиназын башкарар талазы-биле шылгалданы 18 харлыында эвес, а 17 харлыында дужаар.
«Д» категорияныӊ сес кижиден көвей пассажирлер дажыглаар транспорт башкарар талазы-биле шылгалданы 21 харлыында эвес, а 19 харлыында дужаарын чөпшээрээн.
Техосморт тарифтерин өстүрер
Автомобильдерниӊ техниктиг байдалын шинчилээни дээш өртек-үнезин өстүрер. Чижээ, чиик машиналарны хынааны дээш 1187 рубль, а мотоциклдерни болгаш мотороллерлерниӊ 417 рубль бооп болур. Тарифтерни өстүрерде, регион бүрүзүнде инфляцияны барымдаалаар.
Бажыӊ ээлеринге торгаалды өстүрген
Газ болгаш вентиляция хынаар албан черлериниӊ ажылдакчыларын квартиразынче киирбейн барганы дээш бо чылын 1–2 муӊ рубль торгаалды төлеп турар. 2024 чылдыӊ январь 1-ден тура ооӊ хемчээли 5–10 муӊ рубль апаар.
Келир чаа чылда үндүрүг албаныныӊ, ажыл берикчилериниӊ, хуу сайгарлыкчыларныӊ, эмнелгелерниӊ, аптекаларныӊ ажыл-чорудулгазынга элээн хөй чаартылгалар немежир.
Р. ДЕМЧИК белеткээн
“Шын” №98 2023 чылдың декабрь 23