Чаа-Хөл кожууннуң суурларының чурттакчы чону Тыва Республиканың Чазааның 2023 чылда ажыл-чорудулгазының түңнелдериниң болгаш 2024 чылда ажыл-чорудулгазының мурнады боттандырар угланыышкыннарының дугайында отчётту апрель 18-те чыыштарынга сайгарып чугаалажып, аңаа үнелелди берген. Ол чыыштарга ТР-ниң Чазааның Даргазының оралакчызы Виталий Бартына-Сады баштаан ажылчын бөлүк киришкен.
Ак-Туруг, Кызыл-Даг, Шаңчы, Чаа-Хөл суурларның чурттакчыларының чыыш хуралдарының эгезинде ТР-ниң Чазааның 2023 чылда ажыл-чорудулгазының видеоотчёдун оларга көргүскени республиканың удуртулгазының ажылын улам тодаргай билип алыр байдалды тургускан. Чазактың отчёдунуң сайгарылгазынга сөс алган кижилер республика деңнелинге кандыг ажылдар чоруттунганын, кожуун азы суму чергелиг кайы ажылдар кылдынганын аңгылап чугаалап, тус черниң эрге-чагыргазының ажыл-чорудулгазынга база сагындырыг үнелелди берип турганнар. Суурларның девискээрин боктан аштаар, бажыңнарының чоок-кавы девискээрин, кудумчуларны чаагайжыдары дээн ышкаш тус черниң эрге-чагырга органнарының хөй-ниити организацияларның деми-биле кылып ап болур ажылдарны, үстүнден дуза манавайн, чедиишкинниг боттандырып болурун олар чугаалааннар.
Ак-Туруг суурнуң кол Ленин кудумчузун асфальтылаары, Шаңчының чурттакчы чонунуң суг-биле хандырылгазын экижидип, хоолайлыг ханы кудукту кылыры дээн ышкаш эвээш эвес акша-төгерик, материалдыг чарыгдалдар херек ажылдарга ТР-ниң Чазааның мурнундан дузаны көргүзериниң чугулазын ажылчын бөлүктүң удуртукчузу В. Бартына-Сады демдеглээн.
Чаа-Хөл кожууннуң чурттакчыларының чыыжынга шериг-патриотчу кижизидилге болгаш Россияның Украинада чорудуп турары тускай шериг операциязының киржикчилеринге дуза айтырыглары элээн шыңгыы көдүрүлген. Чаа-Хөлдүң ниити билиг школазында шериг-патриотчу өөредилгениң материалдыг баазазы кошкак, ону быжыглаарының айтырыын хоочун башкы Л.Б. Кызыл-оол көдүрген. Эге шериг өөредилге кичээлдеринге ажыглаар өөредилге дериг-херексели барык чок, чүгле чаңгыс автомат македи бар. Школа чоогунда дайынчы шаптараазыннар шөлү база чедир туттунмаан. Мындыг байдал шериг-патриотчу өөредилге-кижизидилге ажылын чедиишкинниг чорударынга моондактыг.
Оолдары тускай шериг операциязының киржикчилери ие балыглаткан оглунга Кызылдың эмнелгелеринге эмчи дузазын чогуур деңнелге чедирбейн турарын чугаалаан. Ооң оглунга эмчилээри берге, айыткан шагында эмчилер хүлээп алыышкынга келбейн баар таварылгалар барын ол ава дыңнаткан.
Үстүнде айтырыгларны көдүрген кижилерниң чугаазын В.М. Бартына-Сады кичээнгейлиг дыңнааш, чүгле Чаа-Хөл кожууннуң эвес, республиканың школаларында шериг-патриотчу өөредилге-кижизидилге ажылының материалдыг баазазын үндезини-биле экижидериниң чугулазын демдеглээн. ТШО-нуң киржикчилеринге дузага хамаарышкан хомудалдарны, санал-оналдарны ажылчын бөлүктүң кежигүннери демдеглеп бижип алгаш, боттарының албан-хүлээлгелериниң аайы-биле сайгарылганы чорударын, четпестерни эдер хемчеглерни алырын чугаалааннар.
Тыва Республиканың Чазааның 2023 чылда ажыл-чорудулгазының түңнелдериниң болгаш 2024 чылда ажыл-чорудулгазының мурнады боттандырар угланыышкыннарының дугайында отчётту Чаа-Хөл кожууннуң чурттакчы чонунуң сайгарып чугаалашканы моон соңгаар шыңгыы кичээнгей салыр ужурлуг социал-экономиктиг айтырыгларны илдеңи-биле тодараткан, кижилерни улам тура-соруктуг ажылдаарынче баштап турар деп болур.
Тывада социал болгаш экономиктиг чедиишкиннер барын өөрүп эскерип чоруурун Чаа-Хөл кожууннуң администрациязының культура эргелелиниң даргазының албан-хүлээлгезин күүседип турар Ч.В. Тадар демдеглеп, өскен-төрээн чуртунуң культуразы улам сайзыраңгай болзун дээш, боду амы-хууда кызып ажылдаарын дыңнадып, ТР-ниң Чазааның ажылын кончуг эки деп үнелээнин чугаалап, Владислав Товарищтайовичиниң командазынга чедиишкиннерни күзээн.
ТР-ниң Чазааның 2023 чылда ажылын канчаар үнелеп турарын Чаа-Хөлдүң элээн хөй чурттакчыларындан сонуургаан бис. Олар шупту “кончуг эки”, “тулган эки”, “тергиин эки” деп үнелээн.
Ш. МОҢГУШ.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
“Шын” №30 2024 чылдың апрель 20
