Тывада коронавируска удур карантинни март 17-ден апрель 30-ге чедир чарлаан. Чазак Даргазы Шолбан Кара-оол коронавируска удур комиссияны боду харыылап удуртурун март 16-да болган Аппарат хуралынга чугаалаан.
Республика иштинге коргунчуг айыылга удур онза байдалды март 17-ден апрель 30-ге чедир күштүг кылдыр доктааткаш, өөреникчилер болгаш сургуулдар ортузунга маргылдааларны, чыыштарны, көрүлделерни эрттирбези көрдүнген. Ол ышкаш культура-массалыг болгаш спортчу хемчеглерге хөй кижилер чыырын соксадыр. Даштыкы чурттарже үнгеш келген хамаатыларны чизелеп демдеглээр, аян-чоруктан келгеш, аарый берген азы аарыг кижилер илерээн чурттар (Кыдат, Корея, Германия, Италия, Испания) бар. Ындыг чурттар кезип, аян-чорук кылган кижилерге бажыңындан үнмейн, өске кижилер-биле харылзажырын 14 хонук иштинде соксаткаш, бодунуң хуузунда аңгыланып, дугланырын чарлаан.
ТР-де Херегликчилерни хайгаарап хынаар албанның удуртукчузу Людмила Салчактың илеткели-биле алырга, өкпе-хөрек аарыглыг 25 муң ажыг кижилер болгаш чаштар бар. Бо кижилер айыылдыг аарыгга кымны-даа мурнай алзып болурун барымдаалааш, эмчилер ону кичээнгейге алыр ужурлуг.
Моол-биле аргыжар оруктарга 4500 ажыг автомашиналарны хынаан. Айыылдыг байдал амдыызында илереттинмээн.
Чурттакчы чон серемчилелдиг болур болгаш шын эвес, барымдаа чок, меге чугааларны таратпазын Чазак Даргазы сагындырган.
Чылдың-на часкы үеде-ле Чаданага эртер республика чергелиг аът чарыжын коронавирус айыылының уржуундан бо чылын хоруурун Чазак Даргазы база чугаалаан.
Республика иштинде кем-херек үүлгедиишкинин эрткен неделяда сайгарып чугаалашкан. Бо талазы-биле ТР-ниң Иштики херектер яамызының медээзинден алырга:
– 14 хар четпес назылыг уругларга хамаарыштыр 2 кем-херек үүлгедиишкини болган. Күштээшкинге каразыттырган кижилер туттурган.
– Кызылда Московская, 121 дугаар бажыңда наркотиктиг бүдүмелдер тарадып турганы илерээн.
– Чөшпээрел чок арага саарып турган 75 садыгларны полиция хынаан. 3 кеземче херээн оттурган. 2 тонна бүдүмелдер хавыртынган.
– Школада өөренмейн турар 16 харлыг оол автомашина оорлааш, туттурган.
Маңаа хамаарыштыр Чазак Даргазы Шолбан Кара-оол ам база катап Өөредилге яамызынга 9 класс дооскан өөреникчилерни «аартыктааш», эки көргүзүглер сүрүп, школадан үндүрүптер чорукту соксадырын сагындырган. Бир эвес 9 класс өөреникчи школа дооскаш, ортумак өөредилге черлеринче кирип шыдаваан болза, күзүн дедир школаже хүлээп алгаш, өөреникчини кызып доостурарының дугайында айытканын катаптаан. Билиг-даа алыр черде чок, ажыл-даа чок тояап чоруур, школадан үндүрткен оолдар, уруглар турбас база кем-херек үүлгедир чоруктарны болдурбазы-биле оларны тудар ужурлуг бис деп, Шолбан Кара-оол хуралга шыңгыы сагындырган.
– Ада-иезиниң хайгааралы чокка, дүнеки үеде кудумчуларга тояап чораан 109 элээди уруглар, оолдарны полиция ажылдакчылары туткан.
– Ниитизи-биле 625 эзирик кижилерни чоннуң дружинниктери-биле тудуп, илереткен.
– Хыналда үезинде 130 эзирик чолаачылар илереттинген. Оларның аразында суд приставтарының специализи болгаш өске-даа удуртукчуларның бар болганы билдинген. Сес кижи катап база туттургаш, кеземче херээнге онаашкан.
Арагага удур демиселге хамаарыштыр илерээни болза, арага аймаа бараанныг 173 садыгларның 72-зи лицензиялыг сайгарлыкчылар бооп турар.
"Арага садар дүрүмнү хажыдып турар кижилерни Тываның бүгү чону билир кылдыр адаптыңар" — деп, Чазак Даргазы хуралга чугаалаарга, сөөлгү хыналданың түңнелдерин Лицензия албанынын даргазы Чечек Шапошникова мынчаар илеткээн: арага садар үени хажыткан дээш торгаалга онаашканнар – Сарыг-Септе хуу садыглыг сайгарлыкчы Потылицын,
Кызыл хоорайда «Сегбе» садыы (Красноармейская 163-те), Хандагайтыда хуу садыг «Ромашка» (ээзи Иргит), ол-ла Хандагайтыда «Арбай» садыы база (ээзи Ооржак).
Өвүр кожууннуң чагырга даргазының тайылбыры-биле алырга, Хандагайтыда бо садыглар араганы үе-шак сагывайн садып тургаш туттурза-даа, кеземче чүгле садыгжыларга онаажыр, садыг ээзин сайгарар барымдаа хоойлу-биле чок бооп турар деп тайылбырлаан. Каа-Хем биле Өвүр кожууннарның удуртукчуларынга болгаш өске-даа даргаларга бо талазы-биле шыңгыы хемчегни дарый алырын Чазак Даргазы дааскан.
Оон ыңай, агаар-бойдустуң чылып келгени-биле, үер-чайыкка удур ажылдарны күштелдирерин Онза байдалдар ажылдакчыларынга дыңнаткан.
Бистиң корр. #Шын