Уругларның чашкы, элээди үези айыыл чок болгаш өөрүшкү долган болуру ада-иеден, чоок кижилеринден улуг хамааржыр. Айыыл каяа-даа туруп болур, чаштар ойнаар черлерге, хөй-ниити черлеринге, машина-балгат оруунга дээш оон-даа өске. Ынчангаш дараазында сүмелерни уругларга өөредири чугула:
ажы-төлге чемненириниң мурнунда холун саваңнап чуурун өөредир;
ижин аарыглары чайгы үеде нептерей бээрин барымдаалааш, ногаа-чимис аймааның эргижиревээнин эки чуп алгаш чиир. Ажык черге үр турган аъш-чем чивес; автоорук дүрүмүнге өөредир. Орук кежерде, ыяап-ла чадаг кижилер кежер черлерден (зебра) эртерин боттарының үлегер-чижээнге көргүзүп өөредир; бажыңынга-даа, агаарлап чорааш-даа, от-биле ойнап болбас. Черге улуг улус чокта, одаг кывыспас. Улуг улус-биле чораан черинге одаглангаш, чоруурда, одагны суг-биле эки өжүргеш чанар. Чемненген аъш-чеминиң хап-саваларын, богун арттырбас; аргалыг-ла болза, ажы-төлге газ чок, бойдустуң арыг суун ижиртирге, суксун ханар болгаш кадыкшылга ажыктыг; изиг хүнде даштыгаар үнерде, бөрт кедери албан, бажынче хүн адыптар; чадаг-тергеге, роликке халдырда, бажынга, холунга, будунга камгалал хевин албан кедип алыр ужурлуг.Сактып алыңар! Ажы-төл үлегер-чижекти ада-иезинден алыр! Чай – ажы-төлдүң кадыкшылын быжыктырар үе. Ынчангаш хүн чурумун сагып, шын чемненири күзенчиг.
Боттарыңар, ажы-төлүңер, чоок кижилериңер кадыкшылы, айыыл чок чоруу дээш, харыысалгалыг болур болза, чайгы дыштанылгадан өөрүшкүлүг хүннер бичии улуска үр-ле уттундурбас болур.
Долаана Калаа, психолог башкы.
Чуруктарны Интернеттен алган