1921 чылдың август 13-16-да Суг-Бажынга болуп эрткен бүгү Тываның тургузукчу хуралы, Танну-Тыва деп бот-тускайлаң тыва күрүнени тургузарының дугайында шиитпирни хүлээп алган.
Таңды кожууннуң Кочетов суурга аңаа тураскааткан байырлалды эрттирерин кожуунда (Бай-Хаак, Дүрген, Сосновка, Кочетов) база Кызыл хоорайда хоочуннар-биле дугуруштувус. Ол дугайында Кочетов суурнуң баштыңы А.-Х.А. Оюн, суурда төөгү-тураскаалдыг комплекстиң Тыва Республиканың чурт-шинчилел музейиниң салбырының (амгы үеде Тыва Республиканың 60 маадыр аттыг Национал музейниң) эргелекчизи В.В. Мартый-оол олар эрттирерин сүмелештивис.
Ол ужуражылгага Күрүнениң «Чечек-Саян» ансамблиниң үндезилекчилери болгаш хоочун артистерни чонга концертин бараалгадыры-биле база чалаан. Оларга ук ансамбльдиң үндезилекчилери Тываның улустуң артизи Виктор Мартый-оол, ТР-ниң культуразының алдарлыг ажылдакчылары, композитор Данзын Кертик-оол, Ак-кыс Доржу, ТР-ниң алдарлыг артизи, Тываның «айлаң-кужу» Вероника Чооду, ТР-ниң база РФ-тиң культуразының алдарлыг ажылдакчызы Мария Лопсан, ТР-ниң алдарлыг ажылдакчызы, ТР-ниң культуразының хүндүлүг хоочуну Татьяна Байынды, культураның хүндүлүг хоочуннары, ТР-ниң культуразының болгаш уран чүүлүнүң хоочуну Раиса Хомушку, РФ-тиң өөредилгезиниң алдарлыг ажылдакчызы Наталья Чүлдүм, ТР-ниң культуразының тергиини Татьяна Күжүгет хамааржыр.
Партия, совет органнарынга болгаш кожууннарның чагыргаларынга даргалап чорааннарны, келген аалчыларны чылыг-чымчак сөстери-биле уткуп, төөгүлүг Кочетов суурга ужуражылгага чедип келгени дээш, суурнуң баштыңы А.-Х.А. Оюн, музей эргелекчизи В.В. Мартый-оол байырын чедирдилер. Кызыл хоорайдан аалчылар база йөрээл сөстерни сөңнээннер.
Михаил Куулар ТР-ниң архитектору тургаш, Кочетов суурнуң музейиниң девискээринде 1921 чылда Суг-Бажынга бүгү Тываның тургузукчу хуралы эрткен деп сактыышкын самбыразының автору болду.
Артистер чыглып келген чонга кончуг чараш концертти бараалгаттылар. Суму чагыргазы, музейниң ажылдакчылары-биле кады акша-хөреңгини окташкаш, хой садып алгаш, чонну концерт соонда изиг-хан биле хүндүлеп шайлаттывыс-даа. Музейниң ажылдакчылары эр хей болдулар.
Сергей ОЮН, Таңды кожууннуң Төлээлекчилер хуралының депутады.
«Шын» №34 2025 чылдың сентябрь 4
