Чоокта чаа Бай-Хаак суурнуң А.Б. Сагды аттыг Культура бажыңынга «Че-ве, кырган-ачалар!» деп онзагай мөөрей болган. Ол мөөрейни Ада-чурт камгалакчызының чылынга тураскаадып, база Шагаа уткуштур Таңды кожууннуң Социал фондузунда Улуг салгал-биле харылзаа тудар төп организастаан. Мөөрейге Бай-Хаак, Дүрген, Межегей, Балгазын, Кочетов суурларның хоочуннары киришкен. Эң-не улуг назылыы Дүрген суурдан 84 харлыг Хүрең-оол Самбууевич Оюн, а эң-не аныяа Балгазын суурдан ТШО-га үш катап киришкен, маадыр оглувус Сергей Сергеевич Чалзып болган.
Мөөрейниң чарлакчылары Надежда Владимировна Чонданова биле милицияның хоочуну, курлавырда подполковник Михаил Чамзыевич Оюн чыглып келген чонга Ада-чурт камгалакчызының хүнү болгаш Шагаа бүдүүзү-биле байырын чедирген чылыг-чымчак сөстерни чедиргеннер.
Таңды кожууннуң Хоочуннар эвилелиниң даргазы Светлана Андреевна Успун мөөрейни ажыдып, сөс алгаш, организакчыларга, деткикчилерге четтиргенин илереткеш, киржикчилерге чедиишкиннерни күзээн.
Мөөрейниң башкарыкчылары чыылган чонга киржикчилерни таныштыргаш, киржикчилерниң эртер дөрт мөөрейин таныштырган:
- бодун таныштырары;
- уран чүүлге салым-чаяаны;
- угаан-медерели, билиин көргүзери;
- аъш-чем кылыры.
Мөөрей-даа кончуг солун эрткен. Киржикчилер көрүкчүлерниң сонуургалын чаалап алганнар. Суур бүрүзү боттарының мөөрейге киржип келген хоочуннарын деткип аарыкчылаан.
Мөөрейниң киржикчилери ыры-шүлүүн, танцы-самын көрүкчүлерге бараалгаттылар. Дүрген суурнуң херээжен хоочуннары Чагытай дугайында ырыны, Балгазын суурнуң херээжен хоочуннары хөйнүң ырын күүсеттилер. Ылаңгыя 60 харны ашса-даа, О.Н. Чалзып «Катюша» деп танцыны кончуг чараш самнааш, көрүкчүлерниң сонуургалын оттурган. Бай-Хаактың херээжен хоочуннарының күүсеткен ырыларын көрүкчүлер магадап дыңнааннар. Кочетов суурдан Валера, Чодураа Самбуулар чараш ыры-биле көрүкчүлерни кайгатты.
Үшкү классчы Айда-Сай кырган-ачазы А.М. Оюнну деткип, гимнастиканың уран хевирлерин ээлгир чараш күүсетти. Айда-Сай келир үениң Россия, харын-даа делегей чергелиг чемпиону бооп болур. А.М. Оюн уйнуу Раа-Хеле-биле вальс самын чараш кылдыр күүсеттилер.
Улуг назылыг хоочун Х.С. Оюн гитаразынга кончуг чараш ырыларны бараалгатты. Чеди хылдыг гитарага ойнап турда, кайгамчыктыг кижи болду.
Мөөрейниң түңнелинде Кочетов суму чагыргазының даргазы Андрей Мөңгеевич Оюн тергиидээш, 1-ги черге төлептиг болган. 2-ги черни Бай-Хаактан Михаил Күжүгетович Каң-оол, 3-кү черни Сосновкадан Хүрең-оол Самбуевич Оюн алганнар.
Номинациялар аайы-биле база төлептиглерни илереткен:
«Эң-не угаанныг кырган-ача» — Сергей Сергеевич Чалзып (Балгазын);
«Эң-не тергиин тыва хептиг кырган-ача» — Роберт Бадыкаевич Ондар (Межегей);
«Эң-не салым-чаяанныг кырган-ача» — Доржу Чурумович Күжүгет (Бай-Хаак);
«Эң-не холу чемзиг кырган-ача» база «Хлеб быжырган кырган-ача» — Мерген Михайлович Мөмбей-оол (Дүрген).
Улуг салгал-биле харылзаа тудар төптүң организастааны бирги кожуун мөөрейи шыңгыы бадыткаттынган. Эр хейлер! Ам-даа бурунгаар! Хоочуннарның мурнундан чедиишкиннерни күзедим!
Сергей ОЮН, Таңды кожууннуң Төлээлекчилер хуралының депутады.
Авторнуң архивинден алган чуруктар.
“Шын” №8 2025 чылдың март 6
