НАЧЫН МӨГЕНИҢ НАЙЫРЫ
Начын мөге Демир-Хая Самдан чону-биле бодунуң спортчу чедиишкиннерин үлежип, солун найыр хүрежин май 25-те Шагаан-Арыг хоорайга бараалгадып эрттирген. Ниитизи-биле хүрешке 43 мөге киришкен.
Маргылдааның ажыдыышкынынга кожууннуң чагыргазы, чону, спорт школазы база хүндүлүг аалчы Тываның Арзылаң мөгези Радислав Наважап олар байыр чедирип, мөгеге ам-даа бедик спортчу чедиишкиннерни күзээннер. Дараазында танцы-сам, хөгжүмнүг байыр база улаштыр хүреш маргылдаазы чоннуң хей-аъды көдүрлүүшкүннүг, өөрүнчүг байдалга эрткен.
Начын мөгениң найырынга Чаан мөге Айдың Монгуш шүүлген, кожуун Арзылаңы Аяс Монгуш (Сүт-Хөл) үжүүрлешкен, 3–4-кү шаңналдыг черлерде Чаан мөге Сайын-Белек Түлүш (Тес-Хем) база Начын мөге Артыш Монгуш (Чаа-Хөл) болганнар. База 5–8 чедир шаңналдыг черлерже кирген шыырак мөгелер кожуун начыннары Доржу Күжүгет (Каа-Хем), Субудай Шойдун (Улуг-Хем), суму Начыны Сайын Мижит-Доржу база суму Чааны Александр Доржу (Улуг-Хем). Сөөлүнде Начын мөге Демир-Хая Самданга спортчу чедиишкиннери база тыва хүрештиң сайзыралынга киирип чоруур улуг үлүг-хуузу дээш Улуг-Хем кожууннуң экер-эрес оолдары улуг белек “Нива” деп кара чычаанны белекке сөңнээни улуг чоргаарал, өөрүшкү болган.
НАЧЫН КУУЛАР КУБОКТУҢ ТИИЛЕКЧИЗИ
Бистиң мөгевис Начын Куулар эрткен 2024 чылдан эгелеп хоойлу езугаар Казахстанның хамаатызы болган. Ынчангаш спортчу маргылдааларга чүгле ол чурттуң ады-биле хүрежир апарган. Эрткен чылын Казахстанның чемпионадынга 70 килге хүрешкеш, хүлер медальдың эдилекчизи болгаш, 2025 чылда Азия чемпионадынга бир дугаар киришкен. Улаштыр май 23–25 хүннеринде Казахстанның Кубогунга түңнел хүрешке Начын Куулар 65 деңзиге Мейрамбек Картбайны 7:4 сан-биле ойнааш, чемпион атка төлептиг болган. Амгы байдал-биле бистиң мөгевис делегей Кубогунга база делегей чемпионадынга киржир эргени чедип алганын тренери Айдаш Самдан дыңнаткан.
ЧА АДАРЫНГА РЕСПУБЛИКАНЫҢ БИРГИ ЧЕРИ ДЭЭШ
Кызылдың 5 чыл аттыг стадионунга май 24–25 хүннеринде 2005–2007 чылда төрүттүнген аныяктар база 2008–2011 чылда элээди оолдар, уруглар аразынга республиканың бирги чери дээш ча адарынга маргылдаа бедик деңнелге болуп эрткен. Маргылдаага ниитизи-биле 30 шилиттинген спортчулар июль айда Кызылга эртер Россияның Кубогу дээш маргылдаага киржир эргени чедип алыры-биле киришкеннер.
Сөөлгү үеде “Спорт амыдыралдың нормазы”, “Кадык амыдыралче чүткүл”, “Национал спорттуң сайзыралы” деп төлевилелдерниң ачызында бичии оолдар-уруглар, элээдилер, аныяктар ча адарынга хандыкшылын илередип турары өөрүнчүг. Ол дээрге тыва оюннарның, чаңчылдарның сайзыралынга база чоннуң кадык чоруунга улуг чедиишкин болур.
Маргылдааның классиктиг хевиринге 1-ги черге Намчыл Сагды, 2-ги черге Адыгжы Тагба, 3-кү черге Ай-Демир Намшой төлептиг болганнар. Элээди уруглар-оолдар аразынг
а 1-ги черни Айдаш Тагба, 2-ги черни Чиңгис Дабадоржиев, 3-кү черни Хеймер Салчак алганнар. Дараазында блоктуг ча адарынга 1-ги черни Долаана Хомушку, 2-ги черни Аялга Ооржак, 3-кү черни Алдын-Сай Даржай алганнар. Командалар аразынга 1 дугаар черни “ОЛИМП–1” спорт школазы (Айыраа Дарымажаа, Сонам Ойбаа), 2 дугаар черни “ЦСКА-Тыва-1” (Айза Санаа, Арсен Санаа) үлешкеннер.
НИМАА КЫРГЫС КУБОКТУҢ ЭДИЛЕКЧИЗИ
Минск хоорайга май 20–25 хүннеринде ча адарынга Белоруссияның ажык Кубогунга бистиң спортчу кызывыс Нимаа Кыргыс бирги черни ап, чемпион атка төлептиг болган. Чемпион кыс июль айда Кызылга болур Россияның Кубогунга киржир эргени бүзүрелдии-биле чаалап алган.
КИКБОКСЕРЛАРНЫҢ ТИИЛЕЛГЕЛЕРИ
Москва облазының Наро-Фоминск хоорайга май 18–23 хүннеринде кикбокстуң "фулл-контакт", "лоу-кик" база "К1" хевирлеринге Россияның бирги чери дээш маргылдаазы болуп эрткен. Аңаа ниитизи-биле 73 региондан эң шыырак 1466 спортчу күжүн шенеп киришкеннер. Бистиң республикадан 32 спортчу киришкеш, эки түңнелдерни көргүскеннер.
Түңнелинде “Олимп” спорт школаның спортчулары 3 алдын, 2 хүлер медальдарны чаалап алганы улуг өөрүшкү база тергиин чедиишкин. Алдын медальдарны 81 килге Ачыты Самбала, 60 килден өрү Ая Шоюр-оол, 44 килге Айгуль Монгуш база хүлер медальдарны 71 килге Амыр-Санаа Салчак, 57 килге Тензин Салчак олар алганнар. Кикбокстуң К1 деп хевиринге командалар аразынга маргылдаага Тываның командазы 3-кү шаңналдыг черге төлептиг болганнар. Спортчулар боттарының тиилелгелерин республиканың база Бүгү-россия чергелиг хөй-хөй маргылдааларның тиилекчизи чораан эжи Манал Монгушка тураскаатканнар.
ЧАДААНАДА СПОРТЧУ КЛУБТУҢ БАЙЫРЛАЛЫ
Чадаанада Күш-культура болгаш кадыкшыл төвү май 25-те 10 чылдаан байырында республика чергелиг хол бөмбүүнүң маргылдаазын 14 шыырак команданың аразынга эрттирген. Бо Күш-культура болгаш кадыкшыл төвү 10 чыл бурунгаар Россияның камгалал сайыды турган, Россияның Маадыры Сергей Шойгунуң удуртулгазы-биле туттунуп, ажыттынганын билир бис.
Байырлалдың ажыдыышкынынга эң хүндүлүг аалчы Самарадан келген удуртукчу Роман Махонин база Дээди Хуралдың депутады Буян Биче-оол, Чадаанада төптүң директору Тухомел Кенден сөс ап чыылганнарга байырны чедиргеннер. Улаштыр хол бөмбүүнге маргылдаа болуп эрткен. Аңаа дараазында командалар шаңналдыг черже киргеннер: бирги черни Бии-Хем, ийи дугаарын Чөөн-Хемчик, 3–4-кү черлерни Тес-Хем база Мөңгүн-Тайга кожууннуң командалары алганнар.
Алексей ЧАМБАЛ-ООЛ, спорттуң хоочуну.
Чуруктарны ТР-ниң Спорт яамызындан болгаш Хүреш федерациязындан алган.
«Шын» №20 от 2025 чылдың май 29