Чодураа — май-июнь айларда ак-ак чараш чечектери болгаш чаагай чыды-биле долгандыр агаарны айызадыптар кайгамчык ыяш.
Ол эм шынарлыг ховар ыяштың борбак кара каттарында аскорбинниг кислота (С витамин), пектин, чигир, организмниң ниити байдалын тудар органиктиг кислоталар бар.
Ооң чечектерин кулинарияга ажыглап турар. Чижээ, десерт, варенье, ол ышкаш чаагай чыттыг шайлар болгаш ликёрлар кылырда ажыглаар.
Улусчу медицинага чодураа чечектериниң хандызын ижин аарыгларынга, а чимизиниң сөөгүнде үзүн баш дүгү быжыктырарынга ажыглап турар. Ол ышкаш чемге хөөн киирер, бүдүмелдер солчулгазын экижидер, ижин чазаар болгаш сидиктедир эм кылдыр база ажыглаар. А чаңчылчаан медицинада ооң үрезинин бронхит болгаш астма эмнээринге ажыглап турар. Чодураа балыглар болгаш өрттенген черлер эмнээр шынарлыг.
Чодураа — С витаминниң үндезини. Ооң чимизинде аскорбинниг кислота цитрустарга бодаарга, 2 катап хөй.
Дыка хөй культураларда чодурааны амыдыралдың болгаш сайзыралдың демдээ деп санап турар. Бурунгу Руська чалыы назын болгаш ынакшылды илереткен ыдыктыг ыяш деп санаар турган. Славян тоолчургу чугааларда чодурааны күзелдер бүдүрер хуулгаазын ыяш дээр. Японияда — чодурааның чечектелиишкини чараш чүүлдүң болгаш чымчак сеткилдиң демдээ.
Чодурааның кады-биле чаагай чыттыг вино болгаш хандылар, конфитюрлар болгаш мармеладтар база кылыр.
Орус чоннуң ёзу-чаңчылында ону «куштар ыяжы» база дээр, чүге дээрге куштар ооң чимизинге болгаш чечектеринге дыка ынак.
Косметологияда чодурааның хандызы-биле кремнер, маскалар, шампуньнар бүдүрүп, а үрезиннеринде үзүн кулинарияга болгаш саваң бүдүреринге ажыглап турар.
Чодураа ыяжы тускай ажаалда-даа хереглевес, кааңдаашкында болгаш соокта эң-не шыдамык ыяш.
«Шын» №40 2024 чылдың июнь 1
