Өвүр черин чогаалчылар өргээзи деп адаары таварылга эвес. Виктор Көк-оол — тыва чечен чогаалда шии чогаалының үндезилекчизи. Ооң өлүм чок “Хайыраан бот” деп шиизи тыва чоннуң чоргааралы. Степан Сарыг-оол — тыва чечен чогаалдың усчузу. Ооң “Аңгыр-оолдуң тоожузун” сактып келиңер даан. Монгуш Доржу — баштайгы тускай эртемниг тыва чогаалчы. Владимир Серен-оол тыва шүлүк чогаалында чаартыкчы, Кызыл-оол Тюлюш шоодуглар бижиир талазы-биле эгелекчи чогаалчы, Эдуард Донгак шылгараңгай прозачы дээш даңзыны оон-даа ыңай уламчылап болур. Өвүржүлер черле чечен сөске чедингир салым-чаяанныг кижилерниң чурту дээрзин чугаалаар апаар.
Июнь 28-те ырак-узак, кыдыг-кызыгаар Өвүр кожуунче Тыва Республиканың чогаалчылар эвилелиниң удуртукчузу С. Комбу баштаан бөлүк чогаалчылар, чечен чогаал хүнүнге тураскаадып, өөредиглиг семинарны эрттирген. Өвүржүлер аалчыларны арт кырынга өремелиг изиг сүттүг шайы-биле кадактарлыг уткуп алганнар.
Кожууннуң чагырга бажыңынга ужуражылгага билдингир чогаалчылар тус-тузунда илеткелди кылган. Чогаалчы Александр Ондар проза чогаалының, аныяк шүлүкчү Юрий Туң-оол сонет чогаалының дугайында тодаргай тайылбырны кылган.
Шүлүк дээрге уран чогаалдың база бир тускай хемчээлдиг, уран-чечен аяннажылгалыг, тургузуглуг, делгереңгей хевири. Шүлүкке кижиниң өөрээн, муңгараан база хөлзээн сагыш-сеткил илерээшкинин тодаргай чуруп бижээн болур. Шүлүкте одуруг, стопа, аллитерация, рифма деп билиишкиннер бар. Чогаалчылар эвилелиниң даргазы С. Комбу шүлүк тургузуунуң дугайында теория өөредилгени чедингири-биле кылган. Чогаалчыларның санал-оналдарын өөренип көргеш, тускай кады ажылдажылганың сорулгаларын болгаш шиитпирин хүлээп алган.
Өвүрнүң “Улаатай» чечен чогаал каттыжыышкынының оралакчы даргазы Айлаң Маадыровна бөлгүмнүң ажылының дугайында таныштырылганы кылган.
Чогаал ажылынга салым-чаяанныг өвүржүлер: Биче Монгуш, Ульяна Монгуш, Мерген Монгуш, Кежик Кошкар-оол, Менги Бузураш оларга ТР-ниң чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү шынзылга бижиктерин тывыскан. Чечен сөстүң бижикчизи Биче Монгуштуң дугайында делгереңгейи-биле чонга таныштырылганы кылган. База Өвүр чурттуг эртемден, башкы Ульяна Монгуш бодун чыылганнарга таныштырбышаан, ада-иезиниң болгаш ажыл-ижиниң дугайында “презентацияны” көргүскен. Ульяна Очур-ооловна кожууннуң төп ном саңынга бодунуң ажыглап чораан 300 ажыг номнарын белекке сөңнээн.
Өвүр оглу Мерген Монгушка «Өвүр кожууннуң хүндүлүг чогаалчызы» деп атты кожуун чагыргазының болгаш Төлээлекчилер хуралының мурнундан тывыскан.
Уран чүүлге ынактарның ыр-шоору, хөглүг-баштак чугаа-сооду үр-ле уламчылап, республика чергелиг чечен чогаалдың мөгейикчилериниң каттышкан семинар-өөредиглиг ужуражылгазы бедик деңнелге эртип, кайы-даа талага ажыктыг, болганын демдеглеп, сеткил-хөөн көдүрлүүшкүннүг тарап, байырлашкан.
Раиса ОНДАР,
РФ-тиң өөредилгезиниң тергиини, РТ-ниң өөредилгезиниң алдарлыг аҗылдакчызы, РФ-тиң журналистер болгаш Тываның чогаалчылар эвилелиниң кеҗигүнү.