“Тува24” телеканал интернетке ноябрь 15-тиң хүнүнде “Чон айтырып тур” деп дамчыдылганы дорт эфирге эрттирерин, республиканың девискээринде чуртталга бажыңнарының тудуунга болгаш чиигелделиг ипотека-биле квартиралар алырынга хамаарыштыр чоннуң салган айтырыгларынга бедик албан-дужаалдыг даргалар харыылаар дугайында баш бурунгаар чарлаан. Эң чидиг болгаш солун айтырыгларны "Тывамедиагрупп" медиахолдингиниң социал четкилерде арыннарынга баш бурунгаар салган кижилерни дорт дамчыдылгаже чалаарын дыңнаткан турган.
Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызы Олег Лукин биле республиканың тудуг сайыды Аяс Хунай-оол ол дамчыдылгага киришкеннер.
"Тывамедиагрупп" медиахолдингиниң социал четкилерде арыннарынга кижилерниң баш бурунгаар салган айтырыгларының аразындан шилип алдынган айтырыглар деп дамчыдылганың башкарыкчыларының тайылбырлааны айтырыгларга Олег Лукин биле Аяс Хунай-оол олар харыылааннар. Айтырыгларга харыылар билдингир, харын-даа мырыңай солун, көрүкчүлер билдинмес чүүлдерни билип алыр аргалыг болган деп-даа болур. Республиканың девискээринге, эң ылаңгыя Кызыл хоорайга болгаш Хову-Аксы суурга чуртталга бажыңнарының тудуу шапкынчааны, чиигелделиг ипотека тус черниң чурттакчыларынга квартиралар “чээп” алырынга дыка дузалыы каракка көзүлдүр илдең болгай. Ол дээрге Тываның экономиктиг болгаш социал чедиишкини.
Чаа бажыңнарда 1 өрээлдиг квартира бо чылдың сентябрь айда 4 миллион рубль өртектиг тургаш, ноябрь айда чүге 5 миллион рубль апарган дугайында айтырыгга Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызы Олег Лукин тода болгаш солун харыылаан. Квартираларның өртээниң улгады бергенин тудуг материалдары дээш тудуг ажылдарынга херек өске-даа чүүлдерниң өртээниң улгадып турары-биле деп, ол тайылбырлаан. Тудугларның бот-үнезиниң улгатканы оларны чаа девискээрлерге тудуп, ынаар чырык, чылыг дээш өске-даа чаа четкилерни шөйүп, немелде чарыгдалдарны үндүрүп турары-биле харылзаалыг деп, Олег Лукин демдеглээн. Дарганың харыызында солун чүүл база бар, хөй каът бажыңнарда квартиралар каът аайы-биле өртээ база ылгалдыг бооп болур.
Чиигелделиг ипотека программазы-биле тудуп турар чуртталга бажыңнарының тудуун федералдыг төптен акшаландырарын соксадыптар болза, чиигелделиг ипотеканың хуузу өзе берип болуру кижилерни дүвүредип турар болган. Олег Лукин биле Аяс Хунай-оол ындыг чүүл болбас деп харыылааннар.
Өскүс уруглар чуртталга шөлү алырының сертификат акшазын чиигелделиг ипотека-биле квартира алырының баштайгы төлевиринге ажыглап болур азы болбазының дугайында айтырыг дамчыдылгага келген. РФ-тиң амгы үеде күштүг болуп турар хоойлужудулгазы ёзугаар ол сертификатты чиигелделиг ипотека-биле квартира алырынга чөпшээревес деп даргалар харыылааннар.
“Чон айтырып тур” деп дамчыдылгага киришкен Олег Лукин биле Аяс Хунай-оол айтырыгларга тода харыылааннар, чамдык айтырыгларга ол-ла дораан билдингир кылдыр харыылаар арга чогун база чажырбайн чугаалааннар. Ол эки чүүл. Чеже-даа бедик албан-дужаалдыг болза, дарга бүрүзү айтырыг бүрүзүнге доп-дораан харыылаптары болдунмас дээрзи чонга билдингир-ле болгай.
Дамчыдылгага хамаарыштыр. Ону дорт эфирге эрттирип турарының им-демдээ барык чок болган деп чугаалап болур. Дорт эфир дамчыштыр кайы-бир черден айтырыгны “диригге” салган кижи көзүлбеди. Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның дорт эфирлеринге ышкаш, кижилерниң бижимел (смс) айтырыгларының сөзүглели кадрның кыдыынга азы адаанга-даа парлаттынмады.
Эң чидиг болгаш солун айтырыгларны "Тывамедиагрупп" медиахолдингиниң социал четкилерде арыннарынга баш бурунгаар салган кижилерниң аразындан шилип алган, дорт дамчыдылгаже чалаттырганнар-ла боор оң, олар кандыг чугула болгаш солун айтырыгларны салырынга белен эвези илдең болду.
Ш. МОҢГУШ.
“Шын” №88 2023 чылдың ноябрь 18
