Назы-харым дөгүй берген. Эмчилерим чер-чуртуңардан барып дилениңер, кырган-авай диди. Шаанда мээң кырган-авам чер-суг ээлеринден, хаялардан, арга-ыяштан, айдан, дээрден диленип, чүдүп чоруур дээр болгай. Бодум черле чүдүүр кижи мен.
Бир хүн аъш-чемим дээжизин ап алгаш, Алажым, Хемчиим кайда сен дээш, машиналыг даң бажында Хемчикче чоруптум. Баштай Алашка чоруп олурувуста, кежээ дүшкен. Оон Каңгылыгга четтивис. Ырак эвесте ийи өг тур. Бирээзинче кирдивис. Өгде улуг назылыг угбай олур. Мендилешкеш, айтырыг салырымга, чанымда дуңмам бар, ынаар бараал диди. Кожазында өгже кире бээривиске, база-ла назы-хары дөгүй берген кижи олур. Мендилештим. Ол кижи: «Мени Ооржак Мөңгүн-оол дээр. Бо мээң угбам-дыр, 87 харлыг кижи. Алдарлыг малчыннар бис» – деп тайылбырлады. Кандыг херектиг келдиңер дээрге, кадыым аайы-биле чер-чуртумдан диленип чор мен дээримге, долгандыр улуг-улуг хаяларга хүн ашканда барып, чемиң дээжизин алгаш, ырак эвесте кара-суг бар, хары эривес чер чүве, аңаа барып кадыкшылың дээш чүдүп ал диди. Чугаалааны ёзугаар баргаш, элээн үр чүдүп, чемим дээжизин чажып, черимге, суумга чүдүп алдым.
Сеткилим чиигей бергеш, өгже чедип келдим. Өөрээш, ам-на шайлап хөөрештивис. Шырап дээр акымның уруу биле оглу болду. Угбам Ичиндей, акым Моңгул-оол. “Мээң ачамның адын дыңнаан боор силер, Ондар-оол Минчирович Моңгуш” – деп тайылбырладым. "Ийе, ачавыс биске чугаалаан чүве" – дей-дирлер. Дыка үр хөөрештивис. Оон акым олургаш: “Тоол дыңнаар сен бе?”– дей-дир. Чөпшээрешкеш, сонуургай бердим.
Бир-ле хүн хой кадарып чоруптум. Өгге керним арткан. Ийи доскаар хойтпак долган турган чүве. Керним хойтпакты хайындыргаш, чеминиң үстүн аякка кудуп хүнзээн. Кежээ кадарчы чедип кээрге, аяк чанында улуг карактыг бичии сүнезин ушкан чыткан. Акым ону алгаш, божалыг хойтпакче киир октапкан. Ооң соонда шүүреп көөрге, бичии-бичии сөөктер болган дээр кижи. Ону дыка кайгаан мен.
Чечекмаа ОНДАР-ООЛ.
Кызыл хоорай.
Чурукту интернеттен алган: yandex.ru/images/sea...
“Шын” №37 2025 чылдың сентябрь 25