Ынчан чаа-ла он хар ажып турган үем, суур бажынга чурттап турган бис. Бир-ле хүн авам, ачамны эдерип алгаш, Теректиг-Хемниң ол чарыында, шаанда шалыктар чурттап чораан дээр чүве, ол кезекке чурттап орган Чоон-Хүрең деп ирейниң аалынга чеде бердивис. Чоокта көрүшпээн улус аажок хөөрежип, паш тигер дижи бердилер. Мени: «Хемче кирип, чээргенден чыып эккел, оглум" — дидилер. Мен-даа чүү боор эскен доскаарының кыдыында итпээн сүвүрүп чиир деп бодап алгаш, аргадан аргамчыга элээн көвей чээрген чыып чүктеп эккеп бергеш олур мен.
Чаа, пажын тиккеш, шимезин эзип соодуп алгаш, ону ижип хөөрежип олурлар. Мен-даа доскаар кыдыы сүвүрүп чип олур мен. Бир дыңнаарымга, ачам биле демги ирей ийи аажок-ла «аът, аът» дижип, аразында аас былаажып олурлар. Үнгеш көөлү дишкеш, дашкаар үнүптүлер, мен база сонуургааш, соондан үнүптүм. Амдыы ирей хой кажаазының чанынга чыткан доруг малдың артындан барып мунарда, оозу тура халааш, ашакты доңгайтыр октаарга, ашак-даа ында-ла уё-човуур туруп келди-ле. Ачамны көөрүмге, аажок-ла амырап каттырган тур-ла. «Чугааладым чоп, меңээ чедир аът мунар шааң бар эвес сен" — деп демгизин аажок-ла кочулаан тур.
Улгады берген бежен-алдан хар чеде берген ашактар ынчалдыр база аът дээш маргыжа бээр боор чүве-дир аа деп ам бодап сактып ор мен. Тыва кижи аът-малга аажок ынак чораан-дыр. Улуг ашактарның аразында маргыжып, аът чавыдактап чораанын ынчан көрген мен.
Доруун ЧАГАР-ООЛ.
Берт-Даг суур.
Чурукту интернеттен хоолгалаан.
“Шын” №26 2025 чылдың июль 1051Оценил 51 человек5