Мал ажыл-агыйлыг республикага көдээ ажыл-агый продукциязын болбаазырадыр бүдүрүлгелер чугула херек. Тываның малчыннарының хөй кезии республиканың найысылалында дүк болбаазырадыр бүдүрүлге бар деп билбейн турар. Республикада хой дүгүн болбаазырадыр цехтиң тудуу ийи чыл бурунгаар эгелээш, эрткен чылдың декабрьда доозулган. Бүдүрүлге ам долузу-биле ажылдап турар. Амгы үеде ында 20 хире кижи хаара туттунган. Ынчалза-даа бо чоокку үеде бүдүрүлгениң хемчээли улгатканындан ажылчыннарның санын көвүдедирин планнап турар. Бо чылын бүдүрүлге 2022–2024 чылдарда хүлээп алган 1300 тонна дүктү чуур ажылды эгелээн, бо хүнге чедир 32 тонна дүк чугдунган.
«Төлевилелдиң ам бирги чадазы — дүктү чуур ажылдар чоруп турар. Ийиги чадазында чугган дүктү болбаазырадыр. Ол дээрге сыртыктар, чоорганнар, дүктен кылыглар, ооң иштинде кидис бүдүрери-дир» — деп, инвестициялыг төлевилелдиң удуртукчузу Рудольф Дарвак чугаалаан.
Бүдүрүлге чондан чиг-этти хүлээп ап турар. Республиканың бүгү чурттакчылары дүктү бүдүрүлгеге дужаап болур аргалыг. Бир килде өртээ өңүнден болгаш шынарындан хамаарыштыр 5-тен 25 рубльге чедир садып ап турар. Сергеихинскиниң пөс-таавы бүдүрүлгезиниң төлээлериниң чугаазы-биле алырга, Тываның чурттакчыларынга ооң мурнунда хөй кезиинде ажыглаттынмайн турган азы каш копеекке орнап турган чүүлүн акшага чедирип алыр тергиин эки арга тургустунган. Кожууннар төптеринде цехтиң дүк хүлээр пунктулары бар, ында хөй кезиинде бо бүдүрүлгени эрткен чылдарда дүк-биле хандырып турган арга-дуржулгалыг улус ажылдап турар. Дүктүң белеткелин неделя санында хайгаарап турар.
«Хүлээп алган хой дүгүн сорттааш, чуггаш, оон тырый пресстеп турар бис. Дүктү бүгү республикадан хүлээп турар. Чамдык кожууннарда дүк хүлээп турар кижилер база пунктулар бар. Белен оран-савалыг ажылдаар күзелдиг улус бар болза, бис ооң саналын өөренип көөрүнге белен бис» — деп, Рудольф Дарвак дыңнаткан.
Бүдүрүлге суук болгаш ангор өшкү дүктерин хүлээп алырының аргаларын база өөренип көрүп турар. Бо бүдүрүлге чоокку үеде 800 тонна болбаазыраткан материалдың көргүзүглерин чедип ап, цехти ийи ээлчегге ажылдадыр сорулгалыг.
А. СОЯН.
Чуруктарны ТР-ниң Күш-ажыл болгаш социал политика яамызының арнындан алган.
“Шын” №27 2025 чылдың июль 17
