Дадывырлар төлээри көвүдээн.

“Тыва Республиканың девискээринде хөй квартиралыг бажыңнарның ниити эт-хөреңгизиниң 2014 – 2043 чылдарда капитал септелгези” деп үр хуусаалыг регионалдыг программаның аайы-биле чоокку үш чыл хуусаалыг ээлчеглиг планны күүседири-биле Тывада септелге ажылдары 2022 чылда эгелээн.

Дөрт муниципалдыг тургузугларда хөй аал чурттаар 32 бажыңны 2022 чылда септээрин планнаан турган: Кызыл хоорайда – 23, Шагаан-Арыгда – 7, Ак-Довуракта – 1, Хову-Аксында – 1. Бо хоорайларда септээр чуртталга бажыңнарының ниити шөлү 121,55 муң дөрбелчин метр, септелге ажылдарынга 80,88 миллион рубль акшаны чарыгдаары көрдүнген. Хөй аал чурттаар 16 бажыңның капитал септелгези бо чылдың август айда бүрүнү-биле доозулган.

Найысылал Кызыл хоорайда Ооржак Лопсанчап, Түлүш Кечил-оол болгаш Бай-Хаак кудумчуларда хөй аал чурттаар каът-каът үш бажыңнарда 10 лифтилерниң дериг-херекселдерин бүрүнү-биле чаартып солаан. Колхозная болгаш Ооржак Лопсанчап кудумчуларында хөй аал чурттаар каът бажыңнарның кырында дээвиирлерни, Кочетов биле Ленин кудумчуларында хөй аал чурттаар бажыңнарның электри хандырылгазының четкизин септээн.

Улуг-Хем кожууннуң төвү Шагаан- Арыг хоорайның Дружба биле Енисейская кудумчуларында хөй аал чурттаар чеди бажыңче кирер эжиктерни, чадаларны, чаъс болгаш эрээн хар суу черже төктүп бадар хоолайларны дээш өске-даа эт-хөреңгини септээн. Бо-ла хоорайның Дружба кудумчузунда хөй аал чурттаар бажыңның чылыдылга системазының капитал септелгезин чоруткан.

Чеди-Хөл кожууннуң төвү Хову-Аксы суурнуң Спортивная кудумчузунда хөй аал чурттаар бажыңның кырында дээвиирниң капитал септелгезин кылган.

Кызыл биле Ак-Довурак хоорайларда хөй аал чурттаар беш бажыңның капитал септелге ажылдары дооступ турар. Кызыл хоорайда хөй аал чурттаар бажыңнарның иштики инженер системаларының капитал септелгези, бажыңнарның ниити коммунал чарыгдалдарын хемчээп көргүзер дериг-херекселдерни тургузары, элеватор белдирлериниң капитал септелгези сентябрь айда доостур.

2022 чылда капитал септелге ажылдарының шуптузун одалга сезонунуң эгезинде доозарын планнаан.
Тыва Республиканың Чазааның доктаалы ёзугаар, келир 2023 чылда Кызыл, Ак-Довурак, Кызыл-Мажалык, Шагаан-Арыг, Хову-Аксы болгаш хоорай чергелиг Каа-Хем суурга ниитизи-биле хөй аал чурттаар 32 бажыңны септээрин планнаан.

Хөй аал чурттаар бажыңнарның капитал септелгези дээш оларның чурттакчыларының төлевирлерни киирери сөөлгү үеде көвүдээнин Тыва Республикада хөй аал чурттаар бажыңнарның капитал септелгезиниң коммерциялыг эвес фондузу демдеглеп турар. Бир эвес 2017 чылда чурттакчыларның 55,2 хуузу төлеп турган болза, 2021 чылда 83,3 хуузу төлээн. 2022 чылда хөй аал чурттаар бажыңнарның септелгези дээш 526,23 миллион рубль дадывыр акшазының 323,95 миллион рубли Фондунуң агар санынче кирип келген. Ол дээрге багай эвес көргүзүг. 2022 чылдың арткан үезинде 202,28 миллион рубль дадывыр акшазы кирип кээринге Тыва Республикада хөй аал чурттаар бажыңнарның капитал септелгезиниң коммерциялыг эвес фондузу ынанып турар.

Берге саң-хөө байдалынга таварышкан хамаатыларга, ону бадыткаар документилерни киирерге, хөй аал чурттаар бажыңнарның капитал септелгези дээш дадывырны төлээриниң хуусаазын 3-тен 6 айга чедир соңгаарладып турар. Бо чылдың сес айларында 55 хамааты-биле дугуржулганы чарган, 1,2 миллион рубль дадывырны төлээрин соңгаарлаткан.

Дадывыр акшазын төлээрин чиигедир талазы-биле акцияларны Тыва Республикада хөй аал чурттаар бажыңнарның капитал септелгезиниң коммерциялыг эвес фондузу эрттирип турар. Дадывырны өй-шаанда төлевээни дээш хөөленгениниң хуузун төлетпес талазы-биле акцияны 2022 чылдың июль – август айларда Республика хүнү-биле холбаштыр эрттирген. Ону ажыглааш, 6,87 миллион рубль өрениң 6,33 миллионун хөй аал чурттаар бажыңнарның чурттакчылары төлээн.

/ Бистиң корр.