Февраль 10-да, Шагаа хүнүнде, 55 дугаар гвардейжи мото-адыгжы (даг) бригаданың баазазынга ТШО-да киржип турар дайынчылар болгаш оларның өг-бүлелериниң аразынга Шагаа байырлалын таварыштыр “телекөвүрүг” болуп эрткен.
Амгы үеде ТШО-да чоруп турар Тываның Баштыңының тускай шериг операциязының талазы-биле айтырыглар харыылаар тускай төлээзи Тимур Куулар хемчегни ажыткан. Хемчегге келген аалчыларга болгаш шериглерниң төрелдеринге, чоок кижилеринге “телекөвүрүгде” Төп, чөөн болгаш мурнуу шериг округтарының дайынчылары киржип келген дээрзин ол дыңнаткан.
Ооң соонда Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг ТШО киржикчилеринге Шагаа байырлалын таварыштыр байырын чедирип, сөстү алган: “Шак мындыг эки хүнде – национал байырлалывыс Шагаа хүнүнде силерниң-биле харылзажыры дендии өөрүнчүг-дүр. Хүндүлүг бистиң шериглеривис, амгы үеде силер бистиң республикавыстың болгаш хөй аймак-сөөктүг чуртувустуң келир үеде хосталгазы дээш бистиң сагыш-сеткил талазы-биле болгаш чаңчылчаан үнелиг чүүлдеривисти камгалап турар силер. Тывада шериглерни деткиир бедик сеткил-сорук көстүп турар-дыр. Шагаа байырлалында бис ТШО девискээринче чылыг хептер, тыва чемнер болгаш өске-даа эргежок чугула чүүлдерден тургустунган ээлчеглиг дуза чедирилгезин чоруткан бис. Чоннуң шак мындыг сырый каттыжыышкыны бистиң ниити тиилелгевистиң үндезини болур”.
Бригаданың командириниң шериг-политиктиг ажыл талазы-биле оралакчызы, полковник Сурен Бады чыылганнар мурнунче үнүп келгеш, чаңгыс чер чурттугларынга байырын чедирип, бүгү-ле чүүлдерге экини күзээн.
Дайынчы хүлээлгезин күүседир дээш, чер-чуртунче үр үе дургузунда чанмаан Тывавыстың оолдарының хей-аъдын көдүрери-биле “Тыва” ансамблиниң артистери болгаш Мөңгүн-оол Монгуш тыва улустуң ырыларын бараалгаткан. Каргыраа, сыгыт-хөөмей оларның сагыш-сеткилин оттуруп, чаныксаанын намдадыр дээрзи билдингир. Чоок кижилериниң арын-шырайын, үнүн ырактан экран дамчыштыр-даа көрүп, дыңнап алырга, дайынчыларның сагыш-сеткилинге канчаарга-даа өөрүнчүг.
Кызылдың президентиниң кадет училищезиниң кадеди Яромир Анай-оол шериглерге байырын чедирип, чаагай күзээшкиннерни чугаалааш, ооң ачазы база ТШО-да киржип турарын демдеглеп, ачазының чанып келирин четтикпейн манап турарын илереткен. “Мен ачамга үргүлчү чоргаарланып чоруур мен. Ынчангаш бодум база ачамның оруун изеп, дайынчы болур дээш, кызып өөренип турар мен” – деп, ол чугаалаан. Кызылдың 5 дугаар гимназиязының чалыы армейжилер клазы “Эргим авай” деп ырыны күүсетпишаан, байырын чедирген.
Хемчегниң төнчүзүнде экранның дуу талазында турар ТШО киржикчилери-биле оларның төрелдери болгаш чоок кижилери сагыш-сеткилин чугаалашканнар. Оларның авалары, өөнүң ишти, ажы-төлү, төрелдери байыр чедирбишаан, онча-менди чанып келирин күзээн.
Дайынчының авазы Галина Иргит оглу ТШО чоруткандан бээр февраль айда 2 чыл болур дээрзин демдеглээн. “Дайынчыларның чоок кижилерин чалап, экран дамчыштыр ужураштырып турарынга сагыш-сеткилим өөрүп тур. Оолдарывыстың арын-шырайын-даа көрүп, үнүн-даа дыңнап алырга, биске эки-дир. Тиилелгелиг чанып келирин оолдарывыска күзеп, четтикпейн манап тур бис” – деп, ол чугаалаан.
Тываның Баштыңының оралакчызы Виталий Бартына-Садының чугаалап турары-биле алырга, мындыг хемчеглер бистиң дайынчыларывыстың салдынган сорулгаларын чедиишкинниг күүседиринге болгаш дайынчы соруун көдүреринге дузалаар чаагай чаңчыл апарган.
Ол ышкаш февраль 12-ниң хүнүнде база шак-ла ындыг хемчег катаптаан. Аңаа Тываның Баштыңының мурнундан ТР-ниң Чазак Даргазының оралакчызы Виталий Бартына-Сады Запорожьеде дайынчы чаңгыс чер чурттугларынга, тускай шериг операциязының айтырыгларының талазы-биле Тываның Баштыңының тускай төлээзи Тимур Кууларга Шагаа-биле байырын чедирип, ак орукту күзээн.
Тываның IV Камбы-ламазы Гелек Нацык-Доржу чаларап келген Улу чылы-биле байырын чедирип, лама башкылар хары черде төрээн чуртун камгалаар дээш, шериг хүлээлгезин эрес-дидим күүседип турар дайынчыларның хей-аъды, сүлде-сүзүү кезээде бедик болурун, тиилелгелиг чанып келирин күзеп, камгалал номналдарны номчуп, езулалдарны кылып турарын чугаалаан.
Бо удаа «Чиргилчин» ансамбли өгбелерниң ырлап чораан ырылары база хөөмей-сыгыды-биле чер-чуртун, чоок улузун, чонун сагынган шериг оолдарның хей-аъдын көдүрген. Амгы үеде Запорожьеде Тываның улустуң хөөмейжизи Артур Дамдын-оол харыы кылдыр база хөөмей-сыгыдын күүсеткен.
Дайынчы хөделиишкиннер девискээринде шериг албан-хүлээлгезин күүседип турар оолдарның чоок улузу «телекөвүрүг» таварыштыр чугаалажыр арганы тургузуп турары дээш Тываның Чазаанга четтиргенин илереткеннер.
“Телекөвүрүгнүң” Тывадан киржикчилери тускай шериг операциязында мурнуку одуругда чаныш-сыныш чок албан-хүлээлгезин күүседип турар дайынчыларга тоолчургу, күчү-күштүг Улу чылы шериг оолдарны кезээде камгалап, карактап чоруурун, быжыг тура-соруктуг болурун, онча-менди чанып келирин күзеп, хей-аъды болгаш сүлдези кезээде бедик чоруурун йөрээген.
Чыжыргана СААЯ.
Ада ТЮЛЮШТУҢ тырттырган чуруктары.
“Шын” №11 2024 чылдың февраль 14
