Кызылдың Аныяктар өргээзинге Украинага тускай шериг операциязынга киржип тургаш, мөчээн маадырлыг тыва шериглер дугайында «Тываның дайынчылары — «кара өлүмнүң» салгалдары» деп номнуң таныштырылгазы болган. Аңаа номнуң 100 кезээн ТШО киржикчилериниң өг-бүлелеринге, 176-зын ном саңнарынга үлээн.
Ук номну Красноярскыга парлаан, ниити тиражы 375 кезек болган дээрзин Президентиниң культурлуг бот-идепкейлер фондузунуң деткээни «Тываның дайынчылары — «кара өлүмнүң» салгалдары» төлевилелдиң удуртукчузу Роланда Сандан тайылбырлаан.
А.С. Пушкин аттыг Национал библиотеканың директорунуң оралакчызы Анита Саая номнарны республиканың бүгү кожууннарының ном саңнарынга үлээн деп дыңнаткан.
2022 чылда «Тувиночка» сеткүүл ТШО-га мөчээн тыва дайынчыларның дугайында очерктерни «Өлүмнүң аллеязы» деп рубриказынга парлап үндүрүп эгелээн. Ынчан сеткүүлдүң бирги үндүрүлгези үнүп кээрге, мөчээн дайынчыларның дөргүл-төрелдери редакцияга кээп эгелээн. Сөөлүнде номну парлап үндүрген база неонацистер-биле демиселге мөчээн маадырларның аттарын киирген «Сактыышкын ному» деп сайтты база тургускан.
Номнуң ады анаа эвес тывылган. 1941 чылда, кажан Гитлерге удур дайынны Тыва Великобританияны мурнай чарлаан соонда, фронтуже бирги тыва эки турачылар Украинаны хостажыры-биле аъттаныпкан. Эрес-дидим тыва эки турачылар ок-чепсек-даа чок арткаш безин, тура дүшпейн демисежип чораан. Ынчангаш оларны «кара өлүм» деп адап турган.
Ам бо үеде ол төөгү катаптап турар. Кажан украин неонацистерге удур демиселди чарлаптарга, Тываның эрес-дидим дайынчылары фронтуже чоруп эгелээн.
ТМГ-ниң медээлеринден.
“Шын” №47 2024 чылдың июнь 26
