Республиканың хоорайларында болгаш кожууннарында чаагайжыды туткан хөй квартираларлыг бажыңнарның ниити өнчүзүнүң септелгези — оларның материал-техниктиг байдалын экижидериниң, үр үеде эдилелин хандырар талазы-биле эргежок чугула хемчег. Капитал септелге ажылдарын “Хөй квартиралыг бажыңнарның капитал септелгезиниң республика фондузу” деп коммерциялыг эвес организация чорудуп турар.
Бажыңның ниити өнчүзүнге ооң квартиралардан дашкаар кезии хамааржыр. Ол дээрге бажыңның ниити ханазы, кырында дээвиири, подвалдар, чадалар, лифт, квартираларның ээлеринге чуртталга-коммунал ачы-дуза чедирериниң системалары дээш өске-даа ниити хереглелдиң чүүлдери хамааржыр.
2023 чылда хөй квартираларлыг 34 бажыңның ниити өнчүзүнүң капитал септелгезин чорудары планнаттынган. Кызылда — 19, Ак-Довуракта – 4, Кызыл-Мажалык суурда – 3, Шагаан-Арыгда – 7, хоорай чергелиг Каа-Хем суурда 1 бажыңның ниити өнчүзүнге септелге ажылдарын чорудар. Аңаа ниитизи-биле 77,30 миллион рубль акшаны чарыгдаары көрдүнген. Ооң 68,90 миллиону капитал септелге дадывырының акшазы.
Тываның найысылалы Кызыл хоорайның ниити овур-хевири бир янзы онзагай болурунче тус черниң эрге-чагыргазы кичээнгейни кезээде угландырып келген. Ону улам чараш болдурары-биле, Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның даалгазы ёзугаар Кызыл хоорайда хөй аал чурттаар бажыңнарның ханаларының даштын септээр, оларның кудумчу талазын аянныг чараш шинчи киирер талазы-биле ажылдар амгы үеде чоруп турар.
Хөй квартиралыг бажыңнарның капитал септелгезиниң республика фондузунуң медээлери-биле алырга, Кызылдың төп кудумчулары Ленин, Кочетов, Кызыл партизаннар, Московская кудумчуларда бажыңнарның ханаларының даштын септээри, эң ылаңгыя кудумчу талазын аянныг чараш кылдыр шеверлээри көрдүнген. Июнь айның сөөлгү хүннеринде байдал-биле алырга, Ленин кудумчузунда 24, 53, 60 дугаарлыг, Кочетов кудумчузунда 102, 106 дугаарлыг бажыңнарның ханаларын септеп, кудумчу талазын аянныг шинчи киирген.
Кызылдың төп кудумчуларында хөй квартиралыг бажыңнарның кырынга, кудумчу талазында ханаларынга кижизидикчи, патриотчу ужур-уткалыг “оттуг” каасталганы дерип кылгаш, оларны электри-биле чырыдары база планнаттынган. Сууртаал, сургаал болгаш угаадыглыг уткалыг каасталгаларны Дружба кудумчузунда 15, 19а дугаарлыг, Кочетов кудумчузунда 2, 106 дугаарлыг, Кечил-оол кудумчузунда 7 дугаар, Кызыл партизаннар кудумчузунда 15 дугаар, Московская кудумчуда 123 дугаарлыг бажыңнарга кылыр.
“Чаа эгелээшкин – уттундурган эрги чүүл” дээн ышкаш, совет үеде тургускан Дружба кудумчузунда 15 дугаар бажыңның кырында “Партияның планнары күүсеттинген”, Кочетов кудумчузунда 106 дугаар бажыңның кырында “Агаар транспорту-биле аргыжыңар!”, Кечил-оол кудумчузунда 7 дугаар бажыңның кырында “Бистиң күжүвүс чаңгыс демниивисте” деп кыйгырыг бижиктерни септеп дооскан.
2023 чылдың төнчүзүнге чедир хөй квартиралыг 10 бажыңның ханаларының кудумчу талазын шеверлеп септээр, 8 бажыңның кырынга электри-биле чырыдар угаадыглыг бижиктерни тургузар сорулга салдынганын Хөй квартиралыг бажыңнарның капитал септелгезиниң республика фондузу дыңнаткан.
Шаңгыр-оол МОҢГУШ.