14–18 хар назылыг назы четпээн уруглар өөредилгезинден хостуг үезинде акшаны ажылдап ап болур. Тыва Республиканың “Чонну ажылга хаара тударынга демнежилге” күрүне программазы-биле назы четпээннерни түр үеде ажылга хаара тударын организастаары көрдүнген.
2024 чылда шак ол сорулгаже республика бюджединден 2,537 сая рубльди аңгылаан. Чонну ажылга хаара тудар төптен уруг бүрүзүнге 2255-тен 2417 рубль чедир материалдыг деткимчени соңгу чүктүң немелделери ёзугаар төлеп бээр. Эң-не улуг түңнү Мөңгүн-Тайга, Тере-Хөл, Тожу кожууннарның элээди чурттакчылары алыр. Ынчангаш бо чылын Чонну ажылга хаара тудар төптүң мурнундан 1115 назы четпээннер түр үеде ажылга тургустунар эргелиг болур.
Элээдилерге шалың төлеп бээр күрүне программазынче 9 кожуун чагыргазы хаара туттунган. Оларга Кызыл хоорай, Кызыл, Бии-Хем, Таңды, Чеди-Хөл, Улуг-Хем, Барыын-Хемчик, Мөңгүн-Тайга, Тожу кожууннар хамааржыр. Ол кожууннарда уруглар акшаны ажылдап ап болур. Материалдыг деткимчеден аңгыда, уруглар ажылдаан акшазын база алырлар.
Элээдилерге кол ажыл берикчилери школалар, уруглар садтары, хоорайларның болгаш суурларның чагыргалары болур. Уруглар девискээрлер чаагайжыдып, ном саңнарында самдар номнар септеп, чечектер олуртуп, суггарып, чааскаан чурттап чоруур улгады берген кижилерге дузалажып, хар аштап ажылдаарлар.
Назы четпээннерни ажылга хаара тудар кол кампания чайгы дыштанылга үезинде болур. Амгы үеде чамдык кожууннарда элээдилер акшаны боттары ажылдап эгелей берген. Программаның хөй кезиинде киржикчилери Каа-Хем кожууннуң уруглары болган. Сарыг-Сеп, Көк-Хаак, Бояровка, Бүрен-Хем суурларның назы четпээн 40 чурттакчызы улуг назылыг чаңгыс чер чурттугларының девискээрин аштап-арыглаарынга киришкен. Уруглар 3-тен 5 хонук дургузунда хүнде-ле 2 шак ажылдаан.
Түр үениң ажылга тургустунар программазынга киржир күзелдиг Кызыл хоорайда чурттап чоруур назы четпээн уруглар боттарының өөредилге черлерин таварыштыр бижидип алыр. Чонну ажылга хаара тудар төпче база барып болур. Ооң соонда уругнуң өөренип турар школазының ниити даңзызынче ол чоруй баар. Кожууннарда уруглар база боттарының школазын таварыштыр азы чурттап турар чериниң аайы-биле Чонну ажылга хаара тудар төптүң девискээр килдизинге бижидип алыр. Уруг бүрүзүнге Күрүне ачы-дуза порталынга бадыткаттынган учёт бижидилгези болгаш банк картазы турары чугула.
Дыштанылга үезинде түр када ажыл уругларның амыдыралынга ажыктыг чаңчылдарын сайзырадыр, келир үеде канчаар ажылдаарын тодарадып алыр, боттарынга акшаны ажылдап алыр арга болур.
Чыжыргана СААЯ.
Чуруктарны интернет четкизинден алган.
“Шын” №32 2024 чылдың апрель 27
