Февраль 22-ниң хүнүнде Тываның Кадык камгалал яамызының 2023 чылда ажыл-ижин түңнээр коллегия болуп эрткен. Аңаа эрткен чылдың эгезинде салдынган сорулгаларның кайы хире боттанганын түңнеп, 2024 чылда улаштыр кандыг ажылдарны кылып чорударын чугаалашкан. Республикада 2024 чыл Кадыкшыл чылы кылдыр чарлаттынган болганда, ук адырга хамаарышкан сорулгалар хөй болуру чугаажок.
“Кадык камгалалы” национал төлевилелдиң ачызында чоокку чылдарда хөй-ле өскерлиишкиннер болган. Чижээ, 45 фельдшер-акушер пунктузу, 8 амбулаторий ажыттынган. 6 эмнелге албан черинге капитал септелгени чоруткан. Ниитизи-биле республиканың эмнелгелери 350 бедик технологиялыг дериг-херекселдерни алган. Регионнуң чурттакчы чону ханы эмчи шинчилгезин эртип азы эмнедип алыры-биле колдуунда республикадан дашкаар эмчилеп чоруп турган болза, амгы үеде олар ук дериг-херекселдерниң ачызында боттарының чер-чуртунга шинчилгени эртип алыр аргалыг апарганнар. Республиканың кадык камгалал адырының 2023 чылдың чедиишкиннерин оон-даа хөйнү санап болур.
Яамының ажыл-агыйын түңнээн соонда, республиканың эң-не шылгараңгай эмчилеринге “Буянныг чүрек” болгаш өске-даа онзагай номинацияларга күрүне шаңналдарын тывыскан.
“Чылдың камгалакчызы” деп номинацияга 1 дугаар Республика эмнелгезиниң нейрохирургу Кежиктиг Уйнукай, Перинаталдыг төптүң анестезиолог-реаниматологу Вячеслав Монгуш, Таңдының төп эмнелгезиниң хирургу Инна Ондар төлептиг болганнар.
“Онза айыылдыг байдалдарда ажылы дээш” Өвүр кожууннуң төп эмнелгезиниң акушер-гинекологу Ульяна Кууларны, 1 дугаар Республика эмнелгезиниң, Перинаталдыг төптүң анестезиолог-реаниматологтары Дмитрий Ондарны, Чодураа Парчинаны шаңнаан.
“Ховар кезиишкинни чорудуп, кижиниң амы-тынын камгалааны дээш” 1 дугаар республика эмнелгезиниң хирургу Буян Сат, уругларның кезер эмчизи Кежик Хертек, чүрек-дамыр хирургу Шораан Саая олар тускай номинацияга төлептиг болганнар.
“Хүндүлүг даргалар болгаш кады ажылдап чоруур эш-өөрүм. Тываның Чазаанга болгаш Кадык камгалал яамызынга бистиң специалистеривисти шак мындыг тускай номинациялар-биле үнелеп, деткип турары дээш өөрүм четтирдим. Эмнелге адырының ажыл-ижи шак бо шаңнал ап турар эмчилерниң эрес-дидим чоруу, бодунуң мергежилин эки билири, чер-чуртунга ынакшылы-биле туттунуп турар. Бистиң чаңгыс чер чурттугларывыска чедирип турарывыс эмчи дузазы экижип олурары өөрүнчүг. Чылдан чылче шак мындыг специалистер көвүдээрин күзээр-дир мен” – деп, Шораан Саая демдеглээн.
“Чуртталганың үндезини” деп номинация-биле Перинаталдыг төптүң анестезиолог- реаниматолог эмчилери Айдың Монгушту, Буян Анай- оолду, акушер-гинеколог Алдынай Монгушту шаңнаан.
Акушер-гинеколог Алдынай Монгуш Перинаталдыг төпте 22 чыл дургузунда ажылдап чоруур. Бо үе дургузунда бодунуң мергежилин солуп, өскээр ажылдаар деп бодал кажан-даа турбаанын ол демдеглеп, ооң ажыл-ижин үнелеп турарынга өөрүп четтиргенин илереткен: “Перинаталдыг төптүң мурнундан Шагааның ыдыктыг айында бистиң ажылывысты үнелеп турары дээш өөрүп четтирдим. Ылаңгыя Россия Федерациязының Өг-бүле чылында акушер-гинеколог кижиниң ажылын үнелеп турары база бир онзагай. Өг-бүлениң аас-кежии хөй кезиинде акушер-гинеколог кижиниң ажылындан улуг хамааржыр. Ынчангаш өг-бүлелерге дуза кадып чоруур ажыл-ижимге чоргаарланып, шаңнал алганымга канчаар-даа аажок өөрүп тур мен”.
Республиканың эр чонунга база Ада-чурттуң камгалакчылар хүнүн таварыштыр байырын ол чедирип, оларга кадыкшылды болгаш аас-кежикти күзээн. Чер кырында амыдырал эр чондан онза хамааржыр дээрзин акушер-гинеколог эмчи демдеглээн.
“Баштайгы эмчи дузазын шынарлыг чедиргени дээш” 1 дугаар республика эмнелгезиниң терапевт эмчизи Венера Артаага, эмчи сестразы Долчаң Монгушка тывыскан.
“Чылдың технологиязы” шаңналга Онкология диспансериниң хирург-онколог эмчизи Буян Идам-Сюрюнга, Республиканың консультация-диагностика төвүнүң хирург эмчизи Шолбан Чооду төлептиг болганнар.
Шолбан Чооду 2 удаа күрүне шаңналының лауреаттары болганын база бөгүнгү шаңнал анаа-ла келбээн дээрзин демдеглээн: “Шаңнал алган коллегаларымга байырым чедирип, өөрүп четиргеним илереттим. Чылдар эртип, өскерилгелер, чаартылгалар болуп-даа турза, эмчи кижиниң “буянныг чүрээ” кажан-даа өскерилбес”.
Хөй чылдарда ак сеткилдиг ажылы болгаш кадык камгалал адырының хөгжүлдезинге киирген үлүг-хуузу дээш “ТР-ниң алдарлыг эмчизи” деп хүндүлүг атты база “Чылдың технологиязы” деп сертификатты Уругларның республика эмнелгезиниң травматолог-ортопед эмчизи Альберт Донгакка тывыскан.
Бедик профессионал мергежили болгаш кадык камгалал адырында хөй чылдарда ак сеткилдиг ажылы дээш “ТР-ниң кадык камгалалының алдарлыг ажылдакчызы” деп атка Республиканың консультация-диагностика төвүнүң эмнээшкинниг күш-культура талазы-биле инструктору Мария Ооржак төлептиг болган.
Кадык камгалал адырынга ачы-хавыяазы болгаш төлептиг ажылы дээш “Шылгараңгай ажылы дээш” деп медаль-биле кадык камгалалының хоочуну Дугаар-оол Хертекти шаңнаан.
Ол ышкаш республиканың эки түңнелдерлиг ажылдаан эмнелге албан черлериниң ажыл-ижин база үнелеп, шаңнап-мактаан.
“I бөлүктүң эң-не тергиин эмнелге албан чери” дээш 500 муң акшаның сертификадын Бай-Тайганың төп эмнелгезинге берген. II бөлүктүң тергиин эмнелгези дээш 700 муңнуң сертификадын Республиканың консультация-диагностика төвүнге, III бөлүктүң тергиин эмнелгези дээш
1 сая рубльди 1 дугаар республика эмнелгезинге тывыскан.
Чыжыргана СААЯ.
Ада ТЮЛЮШТУҢ тырттырган чуруктары.
