Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Москвага ажыл-албан аайы-биле чорааш, федералдыг удуртукчулар-биле ужурашкан.
Россияның энергетика сайыды Сергей Цивилев-биле ужурашкаш, регионнуң энергетика хандырылгазын база ооң чылыг-энергетика өйлээшкинин тургузарын чугаалашкан.
Тыва Республика биле Иркутск облазы бо чылдың апрельден эгелеп чырык энергиязын дамчыдар ачы-дуза төлевириниң чаңгыс аайлаан өртек таарыштырылгазынче шилчээн. Россия Федерациязының Чазаа ону өөренип көргеш, 2024 чылдың июльда регионнуң юридиктиг черлеринге чырык энергиязынга тарифти бадырар дугайында шиитпирни хүлээп алган.
Ынчангаш 2024 чылдың июль 1-ден Тыва чырык энергиязын бээринге чижилгелиг өртек тургузуушкунче шилчип, мөөңнээн рыноктан немелде күчү-күштү алыр.
Бо шиитпир чурттакчы чоннуң чырык энергиязын ажыглаан өртектерге хамаарышпас деп, ийи тала ажылчын ужуражылга үезинде демдеглээн.
Сергей Цивилев энергетика хандырылгазының дугайында шиитпирлерниң таарымчалыы чылыг-энергетика балансызының амгы болгаш баш бурунгаар өртектер медээзин тодарадыр, бир эвес ооң кедизин көөр болза, регионнуң экономиказынга болгаш бюджединге эки деп демдеглээн.
«ЧЭБ-ти хевирлеп тура, боттуг хереглекчилер-биле ажылды чорудуп, оларның экономиктиг үндезилеттинген өртек-биле энергия курлавырларын садып алырынга беленин өөренип көөр ужурлуг» – деп, С. Цивилев чугаалаан.
Тываның Баштыңы регионнуң энергетика хандырылга системазында чаартылганы деткээни дээш, федералдыг сайытка четтиргенин илереткен.
Республиканың Баштыңы Россия Чазааның вице-премьери Денис Мантуров-биле кады Тываның энергетика хандырылгазының инвестиция төлевилелдериниң комплекстиг планын база регионнуң үлетпүр курлавырларының өске-даа айтырыгларын чугаалашкан.
Ужуражылга үезинде перспективтиг үлетпүр төлевилелдерин, ооң иштинде Тастыгның литий чыдынын боттандырарынга белеткел ажылдарынга элээн доктааган. "Ростех" күрүне корпорациязының иштинде компания, «Эльбрустуң даг-руда комбинады» КХН-ниң тургусканы «Эльбрусметалл-Литий» компаниязы литий чыдынын болбаазырадыр чөпшээрелди алган.
«Петербургтуң делегейниң экономиктиг шуулганы–2024-ке лицензиялыг дугуржулгага атты салырынга белеткенип турарывысты Денис Валентиновичиге дыңнаттым» — деп, Владислав Ховалыг ужуражылга соонда бодунуң блогунда бижээн.
Тываның Эрзин кожуунда чыдынны болбаазырадыр инвестор «Эльбрусметалл-Литий» компания болганын сагындыраал. Литий чыдынын шиңгээдиринге 1000 хире чаа ажылчын олуттар тургустунар, бүдүрүлге регионнуң улуг үндүрүг төлекчилериниң бирээзи апаар. Баш бурунгаар санаашкыннардан көөрге, 30 хире чылда ажылдаар бүдүрүлге аңгы-аңгы деңнелдиң бюджеттеринче үш чүс хире млрд рубльди киирер. Ооң чартык кезии — Тываның бюджединче.
Россия Федерациязының Чазаа даштыкыдан киир сөөртүп турар ховар металлдарны солуп, технологтуг хамаарышпас чорукту хандырар сорулга-биле Тастыгның чыдынын болбаазырадып эгелээр дугайында шиитпирни үндүрген. Литийни радиоэлектроникада, ядролуг энергетикада, медицинада калбаа-биле ажыглап турар. Ону чиңгежек удазыннар база аккумулятор октагларының бүдүрүлгезинге ажыглаар. Литий чыдынын шиңгээдип ажыглаары 2035 чылга чедир Сибирьниң стратегтиг хөгжүлде планында кирген.
Владислав Ховалыг амгы үеде регион девискээринде үлетпүр болгаш социал адырларда Энергетика хандырылгазының инвестиция төлевилелдериниң комплекстиг планының чамдык пунктуларын эде көөрүнче кичээнгейин угландырган.
План күүселдези-биле регионче чырык энергиязын бээри 2,5 катап улгадыр. Ак-Сугнуң, Кызыл-Таштыгның база Кара-Белдирниң даг-болбаазырадылга комбинаттарынче, Тожу кожуунунче база Кызыл агломерациязынче идегелдиг чырык хандырылгазы организастаттынар.
ТР-ниң Чазааның парлалга албанының медээзинден.
«Шын» №40 2024 чылдың июнь 1
