Хөгжүмчү

Ёзулуг хөгжүмчү кандыгыл дээр болза, боданмайн-даа сактып кээрим, та чүге-ле ийик, уттундурбайн артып калган бир хөгжүмчү бар. Ынчан элээди-чаш школачы үелерим турган, ам оон бээр хөй-ле чылдар эрткен болгаш, хараалаан, ооң ат-сывын сагынмас-тыр мен.

“Кежээликтей клувунга хөгжүм үнү чаңгыланыр” деп ырлаары ышкаш, Булуң-Терек суурумга 1990 чылдар үезинде оюн-көргүзүглер, фестивальдар, танцы-самга, ыр-шоорга мөөрейлер черле үстүр эвес. Шак ындыг оюн-тоглаалардан черле чыда калбас кижи ол. Ийи буду бастынмас-даа болза, аңаа черле чалынмас, кайгамчык-ла каткы-хөглүг, күштүг тура-соруктуг чораан.

“Ока” ышкаш бичии машиналыг. Ону бут-биле эвес, хол-биле башкарар кылдыр тускай чагыткан турган хире. Бис, бичии оолдар, ону аажок сонуургап, тудуп-суйбап турар ийик бис.

Ол бүгүнү сактырымга, Чаа-Хөлдүң база бир кайгамчык хөгжүмчүзү, өлүм чок аялгаларны чаяап бижээн, Ч. Кууларның “Шораан” деп тоожузунуң маадыры болган Солаан Базыр-оол бодалымга чуруттунар-дыр. Элдеп чүве, сөөлүнде барып, школага номчуп, өөренип чорааным ол чогаалдың автору улуг чогаалчы өгбевис Ч.Ч. Куулар-биле бир-ле ном үндүрер дээш кады-кожа ажылдаар аас-кежик база тургулаан болгай.

Чашкы шаамның хөгжүмчүзү чораан ол акый Чаа-Хөл черле анаа эвес, ойтулааштың, ыры-хөгжүмнүң ораны дээрзин база катап бадыткаан-даа дег. Чудурук сыңмас кылдыр зал долдур чыылган чонга изиг-түлүк аян тудуп, бүгү боду хөгжүм болуп хуула берген ышкаш, баянын тудупкан, сеткилиниң ханызындан ойнап чораан хөгжүмчүнүң чалбыыштыг одуруглары ам-даа чүлдү-чүрээмде (аялга шала ыракта, ынчалза-даа сөстери дыка-ла тода) чаңгыланып чоруур ийин:

Алгангаштың агын өргүүр
Ажай-буурул таңдыларым.
Аралажып чугаалажыр
Арбын малдыг чонумайны.

Сүзүглээштиң сүдүн өргүүр
Сүүр-ыдык таңдыларым.
Сүмележип чугаалажыр
Сүрүг малдыг чонумайны…
26.02.2024 ч.

/ Буян ЁНДАН.
Чурукту интернеттен алган.
“Шын” №15 2024 чылдың февраль 28